دانش بومشناختی سنتی نظامهای شبانی : پویایی ، جهانی بودن و نقش آن در شناخت وضعیت ، مدیریت و حفاظت سیمای سرزمین

در ایران، حدود ۲/۱ میلیون عشایر و به طور تقریبی پنج میلیون دامدار به مراتع و جنگل ها وابسته هستند. هرچند یافته های جهانی نشان می دهد که روش مدیریتی از بالابه پایین در منابع طبیعی محکوم به شکست است ، سازمانهای ایرانی مرتبط با حفاظت منابع طبیعی کماکان متعصبانه این روش را دنبال می کنند. جهت رسیدگی به این موضوع، همکاری مابین دامدارانوپژوهشگران می تواند جهت درک نظامهای شبانی ، نقش دامداران در حفاظت طبیعت و ضرورت جایگزینی مدیریت پایین به بالا راهگشا باشد. برای این منظور، از سال ۱۳۹۸، نویسندگان این نوشتار به همراه سایر پژوهشگران ایرانی و بین المللی دو پژوهش مروری سیستماتیک و دو پژوهش میدانی - مشارکتی را پیادهسازی کردند. پژوهش میدانی اول در همراهی رمه گردانان ترکمن در مراتع ترکمن صحرای استان گلستان در رابطه با تغییرات سیمای سرزمین و نیروهای محرک آن صورت گرفت . پژوهش دوم همراه با رمه گردانان منطقه لفور در جنگل های هیرکانی استان مازندران در رابطه با دانش بومشناختی سنتی گالش ها و نقش آن در بهرهبرداری، حفاظت و مدیریت جنگل انجام شد. بخش اول نتایج فرسایش دانش دامداران در مقیاس جهانی را نشان داد. بخش دوم نتایج ، اصول مشترک در دانش سنتی دامداران علی رغم زمینه محور بودنومبنای محلی داشتن را نشان داد که می تواند در برنامه ریزی جهانی و ملی مورد استفاده قرار گیرد. نتایج بخش سوم ظرفیت بالقوه دانش سنتی دامداران ایران در مدیریت و حفاظت منابع طبیعی ایران را نشان داد. پژوهشگران می توانند به عنوان حلقه متصل مابین دامداران و مدیران، مجریان و سیاست گزاران منابع طبیعی ایران، در رمزگشایی دانش سنتی و نحوه استفاده از آن در سیاست گذاریهای محلی و کشوری نقش داشته باشند.

کلیدواژه ها:

دانش سنتی ، دانش محلی ، دانش بومی ، مدیریت مشارکتی