خوف از خدا (تقوا) در قرآن؛ نکاتی چند در باب تغییر معنایی و بافت مضمونی

از منظر قرآن، تقوا ازجمله مضامین و بن مایه های اصلی است. این مقاله نشان می دهد چگونه این واژه از حیث واژگانی و معنایی، در بطن سپهر فراخ تر گفتمان قرآنی جای می گیرد و پیشنهاد می کند در پرتو عنایت به پویایی شناسی معنایی گسترده تر متن قرآن، از موضعی بهتر می توانیم طیف و دامنه نگرشی را که به ساختارهای مضمونی کلیدی قرآن شکل می دهند، استدراک کنیم. از حیث روش شناسی، این مقاله، از مطالعه آماری نظام مند واژگان قرآنی بهره گرفته و به کمک تحلیل رایانه ای، فهرستی جامع از تمام مشتقات واج ساختی ریشه هایی ناظر به مفهوم کلی «ترس» به دست می دهد که گروه معنایی بزرگتری مشتمل بر واژه تقوا را تشکیل می دهند. این مقاله براساس نتایجی که از مطالعه تجربی فراچنگ آمده، انعکاس مندی بینامتنی ذاتی قرآن را به مثابه چارچوب تحلیلی خود تلقی و استدلال می کند تغییرات معنایی محسوس در بلاغت اصطلاح تقوا، از سیر تطور و تکون آن در چینش اصلی متن قرآن حکایت می کند. این مقاله نشان می دهد توجه به سیر تاریخی چینش متن قرآن، همچنان مفید معنا می افتد.

کلیدواژه ها:

تقوا ، خوف ، تغییر معنایی ، بافت مضمونی ، تحلیل رایانه ای