آیین قربانی در ایران از دوران باستان تاکنون

آیین قربانی یکی از کهن ترین مشترکات بشری است که بنمایه و جلوه های نزدیک به هم در فرهنگ، اساطیر و ادیان دارد و دربردارندهبخش های مختلف و دارای اشکال و گوناگونیهای بسیار در زمینه موضوع، چگونگی و هدف قربانی کردن است.قربانی عمل آیینی مذهبی برای جلب رضایت خدا در جهت دفع شر و بلا (و باروری) است که در آن حیوان پرورش یافته به صورتخاصی تزیین میشود و در روز عید با شادی در اماکن مهم و مقدس سربریده میشود و ضمن مالیدن خون آن بر سروصورت، گوشتآن در بین مردم تقسیم می گردد.سابقه تاریخی قربانی به اساطیر بومیان ایران باستان، اقوام آریایی (اقوام هند و ایرانی) و یونان باستان برای جلوگیری از خشم خدایانو اقوام سامی (ذبح حضرت اسماعیل (ع)) برای تقرب به خدای یگانه برمیگردد. در اساطیر پیش از زرتشت پرستش خدایان و انجامنیایش و قربانی ها فقط برای بلاگردانی، تامین مادیات زندگی، فراوانی محصول، باران مساعد، پیروزی در جنگ، توفیق در شکار، زیادیاولاد و دستیابی به موفقیت های روزانه انجام می پذیرفت.در زمانهای قدیم آریاییها نیز مانند خیلی از اقوام کهن انسان هم قربانی میکردند. هرودوت میگوید «پارس ها هر بار که قربانی به خداوندان اهدا می کردند گوشت آن را به خانه می بردند» استرابون اضافه می کند «به عقیده پارسی ها خداوند فقط طالب روان قربانی است و به گوشت آن توجهی ندارد» (هدایتی، ۱۷۰:۱۳۳۹). ایرانی ها مانند یونانی ها، هنگام پیمان بستن، قربانی میکردند و خدا را بر آن شاهد می گرفتند. وقتی کمبوجیه، پدر کوروش، او وسران سپاهش را به کردار نیک فرا میخواند می گوید «پیشنهاد من این استکه با هم قربانی کنید و خدایان را شاهد بخواهید و با یکدیگر همپیمان شوید» (همان مرجع، ۴۰۲). مشهورترین و همگانی ترین مراسم قربانی در ایران پس از اسلام، عید قربان و مراسم مربوط به آن است که در آن مراسم، مانند عیدنوروز و مهرگان و عید فطر، در اشعار شاعران، بسیار یاد شده استامروزه مردم ایران مانند گذشته قربانی می کنند. این عمل، بهصورت گروهی یا انفرادی است که معمولا در منازل انجام می گیرد وتعدادی از همسایگان یا خویشاوندان، گوسفند یا گاوی را قربانی می نمایند و اغلب نیز با قربانی گوسفند به صورت انفرادی توسط یکنفر و یا یک خانواده، این عمل به جا آورده میشود و گوشت قربانی را بین نیازمندان و فقیران و خویشاوندان قسمت می نمایند.

کلیدواژه ها:

آیین قربانی ، آیین قربانی در ایران ، آیین قربانی در دوران باستان ، سابقه تاریخی قربانی ، عید قربان