تحلیل سرشت قوه ی«نزوعیه شوقیه» و کارکردشناسی آن

یکی از موثرترین ساحت های وجودی انسان در کنشگری ساحت احساسی و هیجانی است که از آن به قوه «نزوعیه شوقیه» یا «باعثه» تعبیر می شود. مسئله اصلی این تحقیق تحلیل سرشت و گونه های قوه نزوعیه،  نحوه پیوند آن با سایر قوای نفسانی و نیز کارکردشناسی آن بر اساس روش تحلیلی - عقلی است. قوه نزوعیه به تنظیم امور مربوط به تمایلات و هیجانات نفس میپردازد و وسطی است که دارای دو طرف است؛ طرف فرادست او شناخت خیالی یا وهمی یا عقلی است و طرف فرودست او اراده و قوه فاعله قرار دارد. فارابی قوه نزوعیه را در پرتو آثار و کارکرد آن تفسیر نموده ، ولی ابن سینا آن را بر اساس خاستگاه شناختی اش تحلیل کرده است. مهم ترین خصلت قوه «نزوعیه شوقیه» تهییج و برانگیختگی است. این قوه بر اساس پایگاه شناختی اش به نزوعیه خیالی، عقلی و شهودی تقسیم می گردد. نزوعیه باعثه در پیدایش عادات، اخلاق، ملکات نفسانی و نیز در جنگ های شناختی نقش بسزایی دارد.

کلیدواژه ها:

قوای نفس ، قوه نزوعیه ، قوه فاعله ، شهوت ، غضب ، قوه خیال