بررسی تغییرات فصلی جمعیت سنک عناب (Monosteira alticarinata) و شناسایی دشمنان طبیعی آن در شهرستان بیرجند

سنک عناب Monosteira alticarinata Ghauri  یکی از آفات مهم عناب در استان خراسان جنوبی است که در سال­ های اخیر اهمیت اقتصادی زیادی پیدا کرده است. به منظور بررسی تغییرات فصلی جمعیت و شناسایی دشمنان طبیعی آن از اوایل تا اواخر فصل زراعی سال­ های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ اقدام به نمونه ­برداری هفتگی شد. برگ عناب به عنوان واحد نمونه ­برداری انتخاب شد. در هر نوبت نمونه­ برداری در مجموع تعداد ۲۰۰ برگ از ۱۰ درخت منتخب (۲۰ برگ از هر درخت) از جهت­ های مختلف جغرافیایی تهیه و زیر استریومیکروسکوپ اقدام به شمارش مراحل مختلف زیستی و دشمنان طبیعی آن شد. رابطه­ بین تراکم مراحل مختلف رشدی سنک و متغیرهای دما و رطوبت نسبی با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تعیین شد. اوج جمعیت مراحل تخم، پوره­ها و بالغ در سال ۱۳۹۹، به ­ترتیب با میانگین ۰۹/۶۹±۳/۳۹۴، ۵۰/۲۰±۴/۱۱۴ و ۹۲/۶±۴/۴۲ در تاریخ­ های بیست­ وپنجم مرداد، پانزدهم شهریور و یازدهم مرداد و در سال ۱۴۰۰ به­ ترتیب با میانگین ۳۱/۷۵±۹/۴۳۴، ۴۳/۲۰±۱۲۶ و ۵۰/۱۱±۴۰ در تاریخ ­های هجدهم مرداد، هشتم شهریور و بیست ­ونهم شهریور به ­دست آمد. تراکم جمعیت سنک ­ها در هر دو سال مورد بررسی با دما همبستگی مثبت و معنی ­دار نشان داد (۶۰۳/۰r۱۳۹۹=، ۰۰۰۱/ P۱۳۹۹=و ۴۷۵/۰r۱۴۰۰=، ۰۸/۰P۱۴۰۰=)، ولی با رطوبت نسبی معنی ­دار نبود (۲۶۵/۰-r۱۳۹۹=، ۱۷۵/۰P۱۳۹۹= و ۳۴۹/۰-r۱۴۰۰=، ۰۵۹/۰P۱۴۰۰=). در مجموع، هفت گونه کفشدوزک، یک گونه بالتوری و لارو یک گونه کنه­ پارازیت به عنوان دشمنان طبیعی سنک عناب در بیرجند جمع ­آوری و شناسایی شد. نتایج به ­دست­ آمده در این تحقیق می­ تواند در مدیریت تلفیقی سنک عناب کاربرد داشته باشد.

کلیدواژه ها:

آفت عناب ، انبوهی ، تغییرات جمعیت ، خراسان جنوبی ، شکارگر