تحلیل شناختی سنت های الهی درحوزه "استکبار" با رویکرد قرآنی؛ (برپایه طرح واره های تصوری)

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 61

فایل این مقاله در 37 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-21-2_008

تاریخ نمایه سازی: 8 مهر 1403

چکیده مقاله:

: سنت های الهی" به مثابه قوانین و تدابیر حاکم بر نظام آفرینش، یکی از مفاهیم گسترده در تعبیرهای زبانی قرآن کریم است. این نوشتار با رویکرد "معنی شناسی شناختی"، در حوزه استعاره های مفهومی، به عنوان ابزار پایه ای برای بیان و درک مفاهیم انتزاعی، می کوشد کارکرد طرح واره های تصوری را در مفهوم سازی استعاری "استکبار" بررسی کند و از رهگذر آن به ساختار موثر نیرو- پویایی جریان "سنت های الهی" در قوانین هندسه جهانی الهی دست یابد. از این رو با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی مفهوم "کبر" به عنوان پربسامدترین واژه قرآنی در حوزه ر ذائل اخلاقی و شاخصه اصلی معارضان حق، در کلان سیستم مفهومی قرآن کریم، پرداخته است. از این طریق به شکلی روشمند موقعیت های زبانی- استعاری متاثر از سنت های الهی در حوزه استکبار و طرح واره های تصوری ارائه شده از آن کشف شده و با ملموس سازی برخی مفاهیم انتزاعی در قالبی عینی، تحلیل نوینی فراروی مخاطب قرارمی دهد. دستاورد این پژوهش بیانگر میزان  اثرگذاری "کبر" به عنوان مانعی قدرتمند در سلب رحمت الهی و نیرویی قوی در جهت حرکت نزولی به سوی ضلالت و گمراهی خود و دیگران است که با نگاشت استعاری «کبر، مانع است.»، «کبر، قدرت است.» در ترسیم شدت باطل گرایی انسان متکبر اثرگذار است. معانی ضمنی حاصل از این ساز وکار زبانی، به درجه تنزل معنایی و مقامی استکبار در معیار قرآن کریم اشاره دارد. عمده ترین جریان سنت های الهی، براساس مفاهیم استعاری موجود در حوزه "استکبار" با عناوینی مانند "زیادت ضلالت"، "املاء و استدراج"، "امهال"، "استیصال"، "محرومیت" و "عبرت آموزی" در سطح آیات الهی مشاهده شده است

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمد هادی یدالله پور

دانشیارگروه معارف اسلامی و مرکز تحقیقات عوامل موثر بر سلامت پژوهشکده سلامت دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

افتخار برزگر ابراهیمی

دانشجوی مقطع دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.

فاطمه حسن نژاد

دانشجوی مقطع دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم(مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۳). ترجمه قرآن، قم:دفترمطالعات تاریخ ومعارف اسلامی) ...
  • آلوسی، محمودبن عبدالله(۱۴۱۵ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و ...
  • ابن فارس، احمدبن فارس(۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه، محقق:عبدالسلام محمدهارون، قم: ...
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم(۱۴۲۳ق). تاویل مشکل القرآن، محقق: ابراهیم ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم(۱۴۱۴ق). لسان العرب، بیروت: دارصادر ...
  • افراشی، آزیتا(۱۴۰۰)، مبانی معناشناسی شناختی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات ...
  • اونز، ویویان و گرینبرگ، ملانی(۱۳۹۹). الف-ب زبان شناسی شناختی، ترجمه ...
  • باقری خلیلی، علی اکبر و محرابی کالی، منیره(۱۳۹۲). طرحواره چرخشی ...
  • پارسا، فروغ(۱۳۹۹). معناشناسی و مطالعات قرآن، تهران: نگارستان اندیشه ...
  • توکل نیا، مریم، حسومی، ولی الله(۱۳۹۵). بررسی طرح واره های ...
  • جانسون، مارک(۱۳۹۸). بدن در ذهن: مبنای جسمانی معنا، تخیل و ...
  • جوادی آملی، عبدالله(۱۳۸۰). تسنیم تفسیرقرآن کریم، قم: اسراء ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد(۱۳۷۶ق). الصحاح، تاج اللغه وصحاح العربیه، محقق:احمد ...
  • چارتریس-بلک، جاناتان(۱۳۹۸). تحلیل انتقادی استعاره: رویکردی شناختی-پیکره ای، ترجمه یکتا ...
  • حامدمقدم، احمد(۱۳۸۷). سنت های اجتماعی درقرآن کریم، مشهد: آستان قدس ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد(۱۳۷۴). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ ...
  • راغب، عبدالسلام احمد(۱۳۸۷). کارکرد تصویر هنری در قرآن کریم، تهران: ...
  • سهراب پور، همت(۱۳۷۹). سنت های الهی، قم: جامعه مدرسین حوزه ...
  • سیدنژاد، رضی؛ شاکر، محمدتقی؛ نصرالله پور، ابراهیم؛ نصیری، علی اصغر؛کهوند، ...
  • شاددل، مرضیه؛ نظری، علی؛ چراغی وش، حسین؛ شعیری، حمیدرضا(۱۴۰۳). تحلیل ...
  • طباطبایی، محمدحسین(۱۳۹۰ق). المیزان فی تفسیرالقرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد(۱۴۰۹ق). کتاب العین، قم: هجرت ...
  • فیومی، احمدبن محمد(۱۴۱۴ق). المصباح المنیر، قم: دارالهجره ...
  • قائمی نیا، علیرضا(۱۳۹۹-الف). استعاره های مفهومی و فضاهای قرآن، تهران: ...
  • قائمی نیا، علیرضا (۱۳۹۹-ب). معناشناسی۲، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ...
  • لیکاف، جورج(۱۳۸۳). «نظریه معاصراستعاره» در استعاره، مبنای تفکر و زیبایی ...
  • محمدی آسیابادی، علی؛ صادقی، اسماعیل؛ طاهری، معصومه(۱۳۹۱). طرح واره حجمی ...
  • مرتضی زبیدی، محمدبن محمد(۱۴۱۴ق). تاج العروس، محقق: مصحح:علی شیری، بیروت: ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی(۱۳۹۱). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران: ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۳). اخلاق در قرآن، تهران: موسسه امام ...
  • مصطفوی، حسن(۱۴۳۰ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیه؛ ...
  • مغنیه، محمدجواد(۱۳۷۸). ترجمه تفسیرکاشف، قم:بوستان کتاب ...
  • مودب، رضا(۱۳۷۹). اعجاز قرآن در نظر اهل بیت عصمت علیهم ...
  • نصرتی، شعبان، رکعی، محمد(۱۳۹۹). معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی، ...
  • Jonson, M. (۱۹۸۷). The Body In The Mind: The Bodily ...
  • نمایش کامل مراجع