رتبه بیماری های اسکلتی-عضلانی در دانش اتنوبوتانی جوامع محلی اورامانات تخت، استان کردستان

سابقه و هدف: ارورامانات تخت یکی از مناطق گردشگری و فرهنگی استان کردستان و کشور ایران است. بطوریکه دانش جوامع محلی این منطقه ریشه در گذشته های دور دارد و از ظرافت ها و جاذبه های قوی برای محققین دانش قوم- گیاه شناسی برخوردار است. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف شناسایی و ثبت دانش اتنوفارماکولوژی گیاهان دارویی این منطقه در درمان بیماری های اسکلتی -عضلانی صورت گرفت. مواد و روش ها: اطلاعات اتنوفارماکولوژیکی گیاهان دارویی منطقه که برای درمان بیماری های اسکلتی-عضلانی مورد استفاده قرار می گرفتند. با استفاده از پرسشنامه نیمه ساختار یافته گرداوری و ثبت شد. پس از تقسیم بندی منطقه به دو بخش شهری و روستایی و با بهره گیری از اطلاعات افراد اکاه محلی, نمونه هایی انتخاب شد و داده ها با استفاده از مصاحبه های باز جمع آوری شد. در مجموع ‎۹۱ نفر برای برداشت و ثبت داده ها شامل گیاه درمان های محلی, کشاورزان فعال در حوزه کشاورزی, فارغ التحصیلان کشاورزی و منابع طبیعی و بهره برداران از منابع طبیعی و عطاران انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه نیمه ساختاریافته و بازدید میدانی استفاده شد. اطلاعات عمومی جامعه شامل جنسیت, سطح تحصیلات، گروه سنی و شغل ثبت شدند. این پژوهش شناسایی و ثبت دانش اتنوبوتانی گیاهان دارویی مورد استفاده در درمان بیماری پوستی توسط مردم محلی ارورامانات تخت استان کردستان انجام شد. تجزیه و تحلیل کمی اطلاعات اتنوبوتانی با استفاده از نرم افزار اکسل Excel صورت گرفت. و شاخص های گزارش استفاده (Use report) شاخص اجماع مطلعین(Information Consensus Factor) برای این منظور استفاده شدند. نتایج: در این مطالعه ۲۲ گونه گیاهی ثبت شد که بصورت سنتی و محلی در درمان بیماری های اسکلتی -عضلانی مورد استفاده قرار می گر فتند. گونه های گیاهی Pumica Pistacia ،(UR=۴۲) Physalis alkekengi ،(UR=۵۰) Morus nigra ،(UR=۵۱) Urtica dioica ،(UR=۵۵) granatum و UR=۱۹) Quercus brantii) به ترتیب بیشترین گزارش استفاده در درمان بیماری های اسکلتی-عضلانی را در منطقه اورامانات تخت داشتند. نتیجه گیری: منطقه اورامانات تخت در استان کردستان یکی از مناطق گردشگری با تنوع فرهنگی و طبیعی و اصالت تاریخی منحصر به فردی است. به دلیل کوهستانی بودن منطقه و شغل اغلب مردم که کشاورزی و دامداری است می توان رتبه بالای بیماری های اسکلتی-عضلانی (ICF=۰.۹۴) در استفاده های اتنوبوتانی را توجیه کرد (Hosseini و همکاران، ۲۰۲۲).۳ مس

کلیدواژه ها:

اتنوبوتانی ، شاخص جامع مطلعین ، گیاهان دارویی ، اسکلتی-عضلانی