نسبت سنجی قاعده قبح عقاب بلابیان و قاعده دفع ضرر محتمل با تاکید بر ...

تمسک به اصل عملی و شک در اصل تکلیف در شبهات تحریمیه، موضع عملی مکلف را در شبهات بدویه معین می کند.در تعیین نوع اصل عملی در این قسم از شبهات، اختلاف بسیار مهمی میان اخباریان و اصولیان به چشم می خورد. مشهور اصولیان ازجمله شیخ انصاری، محقق نائینی، محقق خویی و امام،  برائت عقلی را به عنوان قاعده اولیه پذیرفته اند. برای مثال؛ امام با استناد به قاعده «قبح عقاب بلا بیان» درصدد استدلال بر دیدگاه خود برآمده است. از منظر این دسته از اندیشمندان، عقاب بر ترک تحرک درجایی که موجب تحرک وجود ندارد، قبیح خواهد بود.ازاین رو اناطه تحرک به وصول تکلیف ازجمله ادله ای است که بر آن در راستای اثبات برائت عقلی مبتنی بر قاعده «قبح عقاب بلابیان» استدلال شده است. برخی دیگر در ضمن عدم پذیرش این دیدگاه با ارائه نظریه حق الطاعه، وظیفه مکلف را در این قسم از شبهات احتیاط عقلی می دانند. در این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی، ابتدا سعی شده در مرحله اول تبیینی دقیق از هر دو دیدگاه انجام شود و در مرحله بعد ضمن بیان ادله و مبانی طرفین، به نقد و بررسی آن ها پرداخته و درنهایت نویسندگان این مقاله نظریه مشهور را برگزیدند.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها: قبح عقاب بلابیان ، دفع ضرر محتمل ، برائت ، احتیاط ، برائت عقلی ، نظریه حق الطاعه