دفاع مشروع علیه گروه های تروریستی در سرزمین دولت خارجی

حقوقدانان به درستی مهمترین دستاورد منشور ملل متحد را «ممنوعیت توسل به زور» بر اساس ماده (۴) ۲ منشور می دانند. تنها استثناء پیش بینی شده در منشور، استفاده از زور به موجب ماده ۵۱ در چارچوب «دفاع مشروع» است. در عین حال، برخی معتقدند که حقوق بین الملل عرفی نیز حق دفاع از خود را در برابر حمله قریب الوقوع به رسمیت می شناسد. پس از حادثه ۱۱ سپتامبر و گسترش تهدید فرامرزی تروریسم، برخی از کشورها تلاش می کنند تا عنوان تروریست را برای گروه های مخالف خود اطلاق کنند و علیه این گروه ها حتی در خاک کشورهای دیگر به زور متوسل شوند. گروهی از حقوقدانان نظریه «دفاع مشروع پیشگیرانه» را در قالب تفسیری موسع از ماده ۵۱ منشور برای مقابله با تهدید تروریستی غیر فوری ارائه کردند. سوال این است که آیا با توجه به رویه و اصول و روش های تفسیر حقوقی می توان از این نظریه دفاع کرد؟ پاسخ این است که نظریات تفسیری این رویکرد حقوقی را تایید نمی کند و رویه متحدی برای حمایت از این نظریه توسط دولت ها یا نهادهای بین المللی ایجاد نشده است؛ اما این ارزیابی به معنای نادیده گرفتن ضرورت ارائه راه حل قانونی برای مبارزه با تروریسم نیست. امکان دفاع مشروع علیه اقدامات تروریستی در سرزمین دولتی که حمایت موثر دارد قطعی است و در سرزمین دولتی که حمایت کلی دارد قابل دفاع است. همچنین با توجه به رویه شورای امنیت و برخی دولت ها دفاع مشروع علیه اقدامات تروریستی در سرزمین دولت پناه دهنده و یا در سرزمین دولت ناتوان با تردید کمی مواجه است.

کلیدواژه ها:

توسل به زور ، دفاع پیشدستانه ، دفاع مشروع ، دفاع پیشگیرانه ، تروریسم