تبیین نقش مکان های سوم در ارتقاء کیفیت محیط شهری(مطالعه موردی: مناطق هشتگانه شهر اهواز)

مکان های سوم به مثابه تجلی گاه فرهنگ، هویت وتمدن، بستری مطلوب برای دستیابی به دیدگاهی جامع نسبت به کیفیت محیط های شهری و کیفیت زندگی شهروندان به شمار می روند. هدف از این پژوهش تبیین نقش مکان های سوم شهری در ارتقاء کیفیت محیطی شهر اهواز است. این پژوهش با رویکردی کمی، به شیوه پیمایشی و با اتکا بر مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و روش دلفی هدفمند برای شناسایی شاخص های مفهومی، در سال ۱۴۰۲ در شهر اهواز انجام شد. جامعه آماری اول کلیه شهروندان اهوازی ۸۸۵۰۰۰ نفر در سال ۱۳۹۵ می باشند، که به وسیله فرمول کوکران تعداد ۳۹۰ نفر به عنوان حجم نمونه و به صورت تصادفی به وسیله پرسشنامه محقق ساخته مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های ANOVA، تحلیل رگرسیون، T تک نمونه ای، تحلیل اثرات متقاطع و... استفاده شد. جامعه آماری دوم ۱۰۰ نفر متخصص و کارشناس از میان مدیران مسئولین و فعالان مدیریت شهری می باشند، که تعداد ۳۰ نفر به عنوان حجم نمونه به وسیله پرسشنامه هدفمند و از طریق روش گلوله برفی انتخاب شدند. پژوهش حاضر با بهره گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و با استفاده از برنامه MICMAC به تحلیل مولفه های مکان های سوم و کیفیت محیطی شهر اهواز پرداخت. با استفاده از روش دلفی ۵۵ مولفه و در ۱۰ بعد، به عنوان شاخص های مکان سوم و کیفیت محیط استخراج شدند. پس از بررسی چگونگی و میزان اثرگذاری ۵۵ عامل یادشده، ۱۱ عامل کلیدی که بیشترین نقش را در وضعیت آینده کیفیت محیطی شهر اهواز داشتند، انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد، تمامی ۱۰ شاخص بررسی شده بالاتر از میانگین مبنا (۳) بودند. همچنین در مدل رگرسیونی مشخص شد، متغیرهای پیش بین حدود (۷۴۱/۰= R۲) از واریانس متغیر ملاک (کیفیت محیط) را تبیین می کنند. و منطقه ۶ (میانگین ۰۸/۴) برتری بیشتری نسبت به سایر مناطق ۸ گانه اهواز از لحاظ کیفیت محیطی داشت. کیفیت محیط و میزان رضایت شهروندان اهوازی از مکان های سوم شهری با توجه به فرهنگ بومی ساکنین این شهر، ارتباطی تنگاتنگ با وضعیت مکان های سوم این شهر (با بار عاملی۰/۷۲۲) دارد.

کلیدواژه ها:

مکان سوم ، کیفیت محیط شهری ، شهر اهواز ، آینده پژوهی