علل بروز تضاد در مدیریت منابع طبیعی از دیدگاه بهره برداران و کارشناسان در حوضه های سفید رود و پلرود استان گیلان

جنگل ها و مراتع کشور یکی از مهمترین منابع تامین معیشت بهره برداران بوده است. هدف این تحقیق شناخت عوامل موثر در بروز تضاد بین کنشگران ذینفع در مدیریت منابع طبیعی است. در این مطالعه، مولفه های حقوقی، مدیریتی، بهره برداری و اجتماعی از دیدگاه کارشناسان و بهره برداران در حوزه های آبخیز جنگلی پایین دست سفید رود و پلرود در استان گیلان بررسی شد. ۱۷۳ پرسشنامه با کارشناسان منابع طبیعی و بهره برداران به روش گلوله برفی تکمیل گردید. روایی پرسشنامه ۹۳/۰ بدست آمد. از آزمون ناپارامتری من-ویتنی برای مقایسه دیدگاه دو گروه استفاده شد. نتایج نشان داد بین دیدگاه بهره برداران و کارشناسان دولتی از نظر عوامل موثر در تضاد، اختلاف معنی دار وجود دارد. مهم ترین مولفه های موثر در افزایش تضاد در این منطقه از دیدگاه بهره برداران، کمبود قوانین، نقص قوانین، قطع درختان، کمبود قرقبان، کمرنگ بودن حضور زنان، پایین بودن همیاری است. از نظر کارشناسان کمبود قوانین، زمین خواری، نداشتن تعاونی مرتعداری، وابستگی معیشتی مردم به طبیعت، پایین بودن آگاهی بهره برداران، میزان همیاری معرفی شده است. زمین خواری، یکی از مهم ترین مساله چالش زا در منطقه تحقیق است که توسط هر دو گروه، به عنوان عامل موثر قوی در تضاد معرفی شد. مسائل مربوط به چرای زودرس، مفرط، قاچاق چوب، ذغال گیری، طولانی بودن مدت چرا، شخم زیر اشکوب از نظر هر دو گروه، به عنوان اولویت های تخریب منابع طبیعی، انتخاب نشد. از نظر مدیریتی نیز هر دو گروه، موثرترین روش کاهش تضاد را قرق جنگل ها و مراتع اعلام کرده اند. به نظر می رسد، طرح های توقف بهره برداری از جنگل ها، در این منطقه با پذیرش بیشتری برخوردار است.

کلیدواژه ها:

تعارض ، عوامل حقوقی ، عوامل مدیریتی ، عوامل اجتماعی ، بهره برداری ، تخریب جنگل