ارزیابی خشکسالی و مداخلات انسانی در کاهش ذخایر آب زیرزمینی

مدیریت و برنامه ریزی صحیح جهت جلوگیری از کاهش سطح آب زیرزمینی، نیازمند شناخت عوامل، شاخص ها و معیارهای تغییرات تراز آب زیرزمینی در مناطق تحت تاثیر این پدیده است. بنابراین برای آگاهی از وضعیت نوسانات سطح آب های زیرزمینی لازم است مطالعات دقیقی به منظور برنامه ریزی، بهره برداری و نگهداری طرح های توسعه منابع آب و پیش بینی و هشدار به موقع دوره های خشکسالی، صورت پذیرد. بدین منظور در مطالعه حاضر به بررسی روند تغییرات آب زیرزمینی در آبخوان های محدوده مطالعاتی ماهیدشت در استان کرمانشاه در یک دوره آماری ۳۵ ساله منتهی به سال ۱۳۹۶پرداخته شد. سپس تاثیر انواع‎ ‎ خشک سالی ها‎ ‎بر‎ ‎روند تغییرات تراز آب زیرزمینی با استفاده از شاخص های خشک سالی PDSI، GRI و SDI و همچنین تغییرات سطح زیرکشت اراضی زراعی آبی و دیم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج بالاترین سطح آب زیرزمینی مربوط به نواحی جنوب شرقی و حدود ۱۵۳۱ متر است. تغییرات سطح آب زیرزمینی در دشت ماهیدشت به طور کلی روندی نزولی دارد و سطح آب زیرزمینی در طول دوره مطالعاتی با افتی برابر ۷۸/۲۴ متر روبرو بوده است. همچنین نتایج همبستگی پایین دو شاخص خشک سالی اقلیمی و آب های سطحی با آب های زیرزمینی نشان دادکه عامل افت سطح آب در آبخوا ن های دشت بر اثر عدم مدیریت و برداشت های بی رویه می باشد. اگرچه آبخوان ماهیدشت به عنوان مطالعه موردی در این مقاله انتخاب شده است، روش پیشنهادی می تواند در مناطق دیگر نیز برای بهبود حفاظت و مدیریت منابع آب استفاده شود.

کلیدواژه ها:

نوسانات سطح آب زیرزمینی ، حفاظت و مدیریت منابع آب ، آبخوان ماهیدشت ، خشکسالی