ارزیابی تنوع ژنتیکی شبدر قرمز در کلکسیون بانک ژن گیاهی ملی ایران

شبدر قرمز (Trifolium pratense) گونه علوفه ای چند ساله ای است که در بعضی از نقاط دنیا از جمله، ایران به عنوان گونه زراعی علوفه ای مورد کشت قرار می گیرد. بذرهای ۲۱۳ توده شبدر قرمز موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران در مزرعه آزمایشی در کرج در طی سالهای ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضریب تغییرات فنوتیپی و شاخص شنون تنوع بالایی را در صفات زراعی- مورفولوژیکی نشان دادند. عادت رشد افراشته به عنوان یک صفت مطلوب زراعی در ۱/۱۵ درصد از توده ها مشاهده گردید. طول ساقه در گلدهی از ۵ تا ۶۵ سانتیمتر با میانگین ۶/۳۰ سانتیمتر متغیر بود. چهار توده جمع آوری شده از ارومیه، اراک، بابل، درگز و سردشت با طول ساقه بیش از ۵۰ سانتیمتر مناسبترین ژرم پلاسم ها برای استفاده در تحقیقات به نژادی برای این صفت هستند. تنوع زیاد در زمان گلدهی نشان دهنده قابلیت بالای این گونه برای به نژادی در این صفت جهت نیل به گروههای زودرس، متوسط رس و دیررس می باشد. نتایج رگرسیون، همبستگی خطی بین طول ساقه در گلدهی با صفات کرکداری، تعداد روز تا گلدهی و عادت رشد نشان داد. گروه بندی مواد با استفاده از تجزیه خوشه ای به تفکیک منشا ژرم پلاسم چهار خوشه مجزا را ظاهر ساخت. در این تجزیه توده هایی با آب و هوای مشابه در منشا جمع آوری در کنار یکدیگر قرار گرفتند. با توجه به وجود تنوع بالا در خزانه ژنتیکی اولیه این گیاه، مجموعه ژرم پلاسم شبدر نگهداری شده در بانک ژن گیاهی ملی ایران می تواند نقش کلیدی در تحقیقات به نژادی شبدر قرمز در کشور ایفا نماید.

کلیدواژه ها:

شبدر قرمز ، ژرم پلاسم و تنوع ژنتیکی