تنوع ژنتیکی صفات رویشی و زایشی در ژنوتیپهای مختلف استپی ریشدار Stipa barbata var. arabica در استان اصفهان

به‎منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات رویشی و زایشی گیاه استپی ریشدار (Stipa barbata var. arabica)،آزمایشی روی ۱۶ ژنوتیپ جمعآوری شده از نقاط مختلف استان اصفهان با استفاده از طرح بلوک‎های کامل تصادفی و ۳ تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان طی سالهای ۱۳۹۲- ۱۳۹۳ انجام شد. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنیداری میان ژنوتیپهای مورد مطالعه برای همه صفات نشان داد. کلیه صفات به جز طول برگ از وراثت‎پذیری متوسط تا زیاد (۶۰ الی۹۹ درصد) برخوردار بودند. ژنوتیپ پل کله و ایستگاه میمه با عملکرد علوفه به‎ترتیب معادل ۳۱۲۹ و ۲۸۰۴ کیلوگرم در هکتار و عملکرد بذر ۴۰۹ و ۲۶۵ کیلوگرم در هکتار به‎عنوان ژنوتیپهای برتر شناخته شدند. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد علوفه داشت. شش مولفه اول در تجزیه به مولفههای اصلی، ۸۳ درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کرد. وزن خشک بوته، وزن بذر تک بوته، عملکرد علوفه و بذر عمدهترین نقش را در تبیین مولفه اول داشتند. در مولفه دوم، ارتفاع در زمان رسیدگی بذر و تاج پوشش، در مولفه سوم طول برگ، در مولفه چهارم طول خوشه در زمان رسیدگی بذر، در مولفه پنجم طول خوشه در آغاز خوشه‎دهی و ارتفاع گیاه در آغاز خوشه‎دهی و در مولفه ششم تعداد بذر در خوشه و وزن بذر در خوشه بیشترین اهمیت را در تبیین این مولفهها داشتند. تجزیه خوشهای، ۱۲ ژنوتیپ مورد بررسی را در سه گروه مختلف قرار داد که در آن اختلاف های چشمگیری از نظر عملکرد بذر و علوفه بین گروه ها وجود داشت.

کلیدواژه ها:

Stipa barbata ، yield ، heritability ، Correlation coefficient ، principal components analysis ، cluster analysis