بررسی تنوع صفات آگرومورفولوژیک اجداد وحشی گندم اینکورن (Einkorn) جمع آوری شده از مراتع غرب ایران
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 134
فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IJRFP-31-2_009
تاریخ نمایه سازی: 29 شهریور 1403
چکیده مقاله:
سابقه و هدف:گندم های وحشی منبع غنی از ژن های مفید ازجمله مقاومت به انواع تنشها مانند تنش خشکی و شوری هستند. گندمیان وحشی با تولید علوفه سبز نقش موثری در تعلیف دام، جلوگیری از فرسایش خاک و پایداری در تولید مرتع دارند. در سال های اخیر بهعلت تبدیل مراتع به اراضی دیم و چرای بیش از حد دام مقدار این ذخایر ارزشمند کاهش یافته و با توجه به اهمیت آنها، حفاظت ژنتیکی و کاربرد علمی و صحیح آنها علاوه بر استفاده در برنامه های اصلاحی گندم، کمک زیادی به احیاء مراتع و افزایش تولید علوفه کشور می کند. این مطالعه با هدف بررسی تنوع گندم اینکورن در مراتع غرب ایران به عنوان مرکز پیدایش و تنوع اجداد وحشی گندم برای استفاده از این منابع ژنتیکی در برنامههای اصلاحی گندم انجام شد.مواد و روش ها: به منظور بررسی تنوع فنوتیپی گندم اینکورن از نظر ویژگی های آگرومورفولوژیک، ۹۳ ژنوتیپ اینکورن از ۱۶ جمعیت جمع آوری شده از استانهای کرمانشاه، ایلام و کردستان به همراه چهار رقم گندم نان و سه رقم گندم دوروم در قالب طرح آلفا لاتیس در دو تکرار و در دو سال توسط محاسبه بهترین پیش بینی نااریب خطی (Best Linear Unbiased Predictor: BLUP) ارزیابی شدند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله، وزن هزاردانه، طول سنبله، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول ریشک و تعداد دانه در سنبله بود. کلیه تجزیههای چندمتغیره با استفاده از روش BLUP انجام شد.نتایج:نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد بررسی از لحاظ تمامی صفات اندازهگیری شده تفاوت معنیدار وجود داشت. میزان بالای وراثت پذیری عمومی در صفات مورد بررسی (به جز طول سنبله و تعداد دانه در سنبله) بالا بود. بررسی همبستگی ژنتیکی بین صفات نشان داد که بین عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، وزن سنبله، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. صفت تعداد دانه در سنبله در هر دو سال مورد بررسی از وراثت پذیری بالایی برخوردار بود. بیشترین میزان ضریب تنوع ژنتیکی در صفت تعداد دانه در سنبله و کمترین در صفت وزن هزار دانه مشاهده شد. تجزیه خوشهای با استفاده از داده های آگرومورفولوژیک ژنوتیپها را در شش گروه قرار داد که با منشا جغرافیایی ژنوتیپها تطابق زیادی نشان نداد ولی گندمهای نان و دوروم در گروههای جداگانه قرار گرفتند. از بین نمونههای گندم اینکورن، ژنوتیپهای موجود در گروه ۴ دارای بیشترین میانگین برای صفات عملکرد بیولوژیک، وزن سنبله، تعداد سنبله، وزن هزار دانه، طول ریشک، عملکرد دانه، ارتفاع بوته و طول پدانکل بودند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که سه مولفه اول در مجموع ۴۷/۸۵ درصد تغییرات کل دادهها را توجیه کردند. بایپلات حاصل، ژنوتیپهای اینکورن مورد مطالعه را در سه گروه و سه رقم گندم نان کریم، کوهدشت و اوروم و در گروه چهارم، سه رقم گندم دوروم بهرنگ، شبرنگ و دهدشت و رقم گندم نان آذر – ۲ با بیشترین مقادیر صفات آگرومورفولوژیک در گروه پنجم قرار داد. نتایج گروهبندی به روش تجزیه به مولفه های اصلی تا حد زیادی با نتایج تجزیه خوشهای مطابقت داشت. نتیجه گیری: نتایج حکایت از تنوع بالای ژنوتیپهای اینکورن از لحاظ صفات آگرومورفولوژیک داشت. میزان بالای وراثت پذیری عمومی صفات مورد بررسی بیانگر این بود که گزینش فنوتیپی برای این صفات میتواند مهمترین راهبرد اصلاحی در گندم اینکورن باشد. نتایج مقایسه میانگین برای بیشتر صفات مورد بررسی بیانگر برتری کامل ارقام گندم نان و دوروم بود؛ در مورد بیشتر صفات، ژنوتیپهای جمع آوری شده از کامیاران-سنندج دارای برتری بودند و ژنوتیپ ۲۹ با همین منشا صفات آگرومورفولوژیک مطلوبی نشان داد که بهمنظور استفاده در برنامههای به نژادی گندم توصیه میگردد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
سعید مهدویان
پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، کرمانشاه، ایران
لیلا زارعی
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
کیانوش چقامیرزا
پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، کرمانشاه، ایران
صحبت بهرامی نژاد
پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، کرمانشاه، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
