شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی موثر بر توسعه جنگل داری اجتماعی در جنگل های استان گلستان با رویکرد آینده پژوهی

با توجه به ناکارآمدی سیستم های متعارف و سنتی حفاظت جنگل ها، تغییر سیاست های دولت محور به جامعه محور در مدیریت آنها در قالب جنگل داری اجتماعی، ضرورت استفاده از تحلیل های ساختاری با رویکرد آینده پژوهی را دوچندان می کند. بر همین اساس پژوهش پیش رو با هدف شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی موثر بر توسعه جنگل داری اجتماعی با رویکرد آینده پژوهی در جنگل های استان گلستان انجام شد. این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمی ) است و از طریق فن پیمایش انجام گردید. کارشناسان و نیروهای حفاظت از جنگل در استان گلستان، جمعیت مورد مطالعه را تشکیل می دادند که ۵۰ نفر از آنها به عنوان تعداد نمونه به روش قضاوتی هدفمند انتخاب شدند. پس از گردآوری اطلاعات با بهره گیری از تکنیک اثرهای متقاطع و با استفاده از نرم افزار MicMac به تحلیل ۲۰ شاخص مستخرج از روش دلفی پرداخته شد. نتایج حاصل نشان داد، مولفه اجتماعی بیشترین و مولفه اقتصادی کمترین تاثیرگذاری را در توسعه جنگل داری اجتماعی جنگل های استان گلستان دارد. بر اساس نتایج به دست آمده پنج عامل «تغییر سیاست گذاری متمرکز دولت محور و تلفیق آن با مدیریت جامعه محور» و «بهره مندی از حمایت و پشتیبانی اقتصادی و بودجه ای دولت» از مولفه سیاست گذاری- مدیریتی، «انجام فعالیت های تسهیل گری و استفاده از مروجان روستایی در جهت انجام مدیریت جامعه محور» و «شناسایی پیشروان روستایی و به کارگیری آنها در مدیریت جامعه محور جنگل» از مولفه اجتماعی و «توانمندسازی جوامع محلی از طریق ایجاد فرصت های شغلی جدید و تقویت منابع درآمدی» از مولفه اقتصادی مهمترین پیشران های کلیدی در توسعه جنگل داری اجتماعی در مدیریت جنگل های استان گلستان ارزیابی شد. با توجه به نتایج به دست آمده، تدوین و تهیه سند چشم انداز بلندمدت با در نظر گرفتن سه بعد حفاظت جنگل، جوامع محلی، معیشت و توانمندسازی با رویکرد آینده نگری پیشنهاد شد.

کلیدواژه ها:

مدیریت پایدار ، جنگل داری اجتماعی ، مشارکت ، جوامع محلی