پیوند معنایی کنایات و ارتباطات غیرکلامی در شاهنامه فردوسی

کنایه به عنوان یک عنصر ادبی، دو معنای ظاهری و باطنی را به ذهن متبادر می کند و درک خواننده را در تعلیق می گذارد و دریافت او را به تعویق می اندازد. از منظر زیباشناسی نیز چون تصویرساز است، زیبایی هنری می آفریند؛ ازاین رو، کنایه در ادبیات جایگاه خاصی دارد و شاعران برای جلوگیری از بیان صریح و مستقیم از آن بهره های فراوانی برده اند و مقصود و مافی الضمیر خود را در قالب این شیوه بیانی مطرح کرده اند. ارتباطات غیرکلامی و زبان بدن نیز یکی از مظاهر زبان عادی و روزمره است که عنصری یاری گر تلقی می شود؛ بدین معنی که می توان رفتار غیرکلامی را در کنار ارتباط کلامی به کار گرفت و به کمک آن، مقصود خود را بهتر، دقیق تر و گاهی موثرتر به مخاطب منتقل کرد. یکی از دلایل تاثیرگذاری شگرف کنایه در کلام، ارتباط تنگاتنگ آن با رفتارهای غیرکلامی و پیوند معنایی و بستگی مفهومی این دو مقوله با یکدیگر است. نگارندگان در جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس شاهنامه فردوسی به بررسی کنایه های برگرفته از مفهوم رفتارهای غیرکلامی پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که بخش عظیمی از کنایه ها، از مفهوم رفتارهای غیرکلامی اقتباس شده و میان این دو مقوله، مناسبات معنایی درک پذیری وجود دارد و درک ارتباط معنایی این دو مقوله ادبی و زبانی، منجر به کشف ارتباط ظریفی میان زبان ادبی و زبان عادی می شود. رفتارهای حرکتی، حالات چهره، محیط و ظاهر فیزیکی به ترتیب پربسامدترین رفتارهایی هستند که کنایه های شاهنامه از آن ها دریافت شده است

کلیدواژه ها:

بلاغت ، کنایه ، رفتارهای غیرکلامی ، شاهنامه