استفاده از شاخص CR در طراحی بهینه سیستم آبیاری ردیفی با مدل SIRMOD

امروزه بحران آب از نگرانی های بسیار جدی در جهان به شمار می رود و به همین جهت صرفه جویی در مقدار آب مصرفی در کشاورزی که بیش ترین تلفات آب را می تواند داشته باشد، امری ضروری است. با تحقیق روی راندمان آبیاری سطحی و ارائه راه حل های مناسب می توان باعث کاهش تلفات ناشی از آبیاری و در پی آن افزایش راندمان آبیاری شیاری شد. به این منظور از مدل SIRMOD که توانایی شبیه سازی هیدرولیک آبیاری سطحی را دارد جهت به دست آوردن ضریبی تحت عنوان CR (نسبت زمان قطع جریان به زمان پیشروی) استفاده شد و در پی آن نمودار هایی بر اساس بافت خاک، دبی، طول مزرعه و ضریب CR به دست آمد که می توان از آن ها جهت بهبود و سهولت طراحی سامانه های آبیاری جویچه ای و افزایش بازده کارایی مصرف آب آبیاری، استفاده نمود. در این تحقیق ابتدا ارزیابی سیسستم آبیاری ردیفی با سه نرخ جریان ورودی ۵/۰، ۸/۰ و ۱۵/۱ لیتر بر ثانیه در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند صورت پذیرفت. سپس، برای اطمینان از درست بودن عملیات شبیه سازی و نتایج خروجی، مدل SIRMOD مورد واسنجی و صحت سنجی قرارگرفت. در ادامه با استفاده از مدل SIRMOD ضرایب CR بهینه برای سامانه آبیاری جویچه ای با چهار طول مختلف و خاک هایی با بافت لومی-شنی به دست آمد که نتایج حاصل از شبیه سازی آن ها برای نرخ ورودی جریان ۵/۰ لیتر بر ثانیه، شامل ضریب CR برابر ۷/۵ برای طول ۱۰۰ متر، ۴۷/۴ برای طول ۱۲۰ متر، ۰۵/۳ برای طول ۱۵۰ متر و ۲۵/۱ برای طول ۲۰۰ متر بودند. هم چنین، برای نرخ ورودی جریان برابر ۸/۰ لیتر بر ثانیه ضرایب CR بهینه برابر بودند با ۹۵/۵ برای طول ۱۰۰ متر، ۲۴/۵ برای طول ۱۲۰ متر، ۱۹/۴ برای طول ۱۵۰ متر و ۷۳/۲ برای طول ۲۰۰ متر و برای نرخ ورودی جریان مساوی با ۱۵/۱ لیتر بر ثانیه نیز ضرایب CR بهینه به ترتیب برای طول های ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ متر برابر با ۹/۵، ۰۵/۵، ۵/۴ و ۵۸/۳ بودند که در این بین بهترین راندمان کاربرد آب در مزرعه (۵۷/۹۲ درصد) مربوط به نرخ ورودی جریان ۵/۰ لیتر بر ثانیه و طول ۲۰۰ متر، زمان قطع جریان ۳۳۵ دقیقه و ضریب CR برابر ۲۵/۱ بود.

کلیدواژه ها:

آبیاری شیاری ، راندمان کاربرد آب ، زمان قطع جریان ، مدل های آبیاری سطحی