تعیین مناطق مستعد برای اجرای سامانه های آبیاری تحت فشار با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: شهرستان گرگان)

با وجود کمبود منابع آب در کشور، گسترش سامانه های آبیاری تحت فشار اجتناب ناپذیر است. هدف اصلی این پژوهش، انتخاب بهترین روش آبیاری تحت فشار در اراضی کشاورزی شهرستان گرگان با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی می باشد. منطقه مورد مطالعه به مساحت ۵۲۹۳۴ هکتار واقع در استان گلستان می باشد. برای یافتن مناطق مناسب برای اجرای سامانه های آبیاری تحت فشار، شاخص های موثر در انتخاب آن ها با بهره گیری از فرایند تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی و ارزیابی قرارگرفت. شاخص ها ابتدا با کمک نرم افزارArc GIS پهنه بندی و در ۷ کلاس از (۳-) تا (۳+)کلاس بندی شدند. (۳+) نشان دهنده اثر بسیار مطلوب و (۳-) نشان دهنده اثر منفی شدید شاخص مذکور در سامانه آبیاری مربوطه می باشد. پس از آن، وزن پارامترهایی که با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و در نرم افزار Expert Choice بدست آمد در لایه ها ضرب شده و در نهایت مناطق مناسب برای اجرای سامانه های مذکور برای هر روش آبیاری به صورت یک نقشه تهیه شد. نتایج نشان داد برای اجرای سامانه آبیاری بارانی در منطقه مورد مطالعه ۱/۸، ۴/۲۳ و ۱/۵۹ درصد از اراضی به ترتیب دارای محدودیت زیاد، کم تا متوسط و بدون محدودیت می باشند. ۴/۹ درصد از اراضی منطقه نیز برای اجرای سامانه آبیاری بارانی مناسب نیست. سامانه آبیاری موضعی در تمام منطقه مورد مطالعه قابلیت اجرا داشته که در ۳/۲۰، ۳/۴۹ و ۴/۳۰ درصد از اراضی به ترتیب دارای محدودیت زیاد، کم تا متوسط و بدون محدودیت می باشد. و در نهایت برای ۹/۲۰ درصد از اراضی سامانه آبیاری کم فشار غیر قابل اجرا بوده و ۹/۳۲، ۷/۲۰ و ۵/۲۵ درصد از اراضی به ترتیب دارای محدودیت زیاد، کم تا متوسط و بدون محدودیت می باشد.

کلیدواژه ها:

پرسشنامه ، پتانسیل بابی ، آبیاری بارانی ، آبیاری موضعی ، Expert Choice