بررسی تاثیر تغییر مولفه های اقلیمی بر رواناب با استفاده از چهارچوب بودیکو- ژانگ (مطالعه موردی: بخش هایی از حوزه آبخیز قره قوم)

فرآیند تغییر اقلیم یکی از اصلی ­ترین چالش­ هایی است که در دهه ­­های اخیر، زندگی انسان­ ها را تحت تاثیر قرار داده­ است و به جهت تاثیر بر دما و بارش، نقش بسزایی در تغییر رواناب دارد. از این رو درک آن بر ارزیابی منابع آب و تحولات راهبردی سازگار، اهمیت زیادی دارد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیرات تغییر اقلیم بر رواناب با استفاده از چهارچوب بودیکو است. به این منظور چهار زیرحوزه آبخیز اولنگ اسدی، ارداک بند ساروج، زشک و سد کارده از حوزه آبخیز قره ­قوم انتخاب شد. سپس با به کارگیری از داده ­های دما و بارش ریزمقیاس شده پروژه CORDEX مدل  GFDL-ESM۲Mتحت دو سناریو انتشار (RCP۴.۵ و RCP۸.۵)، میزان تغییرات رواناب طی بازه زمانی (۲۱۰۰-۲۰۰۶) بررسی شد. نتایج ارزیابی مدل بودیکو-ژانگ به کمک آماره نش-ساتکلیف بین ۸۷/۰-۷۲/۰ به دست آمد که نشان گر کیفیت مناسب برآورد رواناب است. هم چنین، نتایج مدل GFDL-ESM۲M حاکی از افزایش دما و کاهش بارندگی تحت هر دو سناریوی اقلیمی RCP۴.۵ و RCP۸.۵ بود. پیش بینی های دما از GCM بیان گر آب و هوای گرم تر در آینده با روند صعودی و معنادار و کاهش قابل توجه بارش با روند نزولی و معنادار بود که هر دو عامل، نقش مهم و مثبتی در کاهش رواناب آینده دارند. نتایج حاصل از آزمون من-کندال نشان داد که رواناب در همه زیرحوزه های آبخیز مورد مطالعه تحت هر دو سناریوی RCP۴.۵ و RCP۸.۵ و طی دوره ۲۱۰۰-۱۹۸۹، روندی نزولی داشته است و بنابراین می توان گفت افزایش دما و هم چنین کاهش بارش در آینده می تواند موجب کاهش میزان رواناب شود.

کلیدواژه ها:

CORDEX ، GFDL-ESM۲M model ، Mann-Kendall ، rainfall change ، temperature change ، پیش بینی بارش ، پیش بینی دما ، مدل GFDL-ESM۲M ، من- کندال ، CORDEX