بهینه یابی روش های استحصال آب باران به روش الگوریتم بهبود یافته کلونی مورچگان (مطالعه موردی: استان مرکزی)

وجود محدودیت های کمی و کیفی منابع آب از یک سو و بروز خسارت ها و زیان های ناشی از رواناب های سطحی و سیلاب های فصلی از سوی دیگر، استفاده از منابع آب استحصالی از بارندگی های مناسب فصلی را غیرقابل اجتناب نموده است. بر همین اسا، مطالعه حاضر با هدف انتخاب بهترین روش های جمع آوری و استحصال آب باران در سطح شهرستان های استان مرکزی انجام شده است. بدین منظور در ابتدا پرسشنامه ای برای شناسایی معیارهای اصلی ارزیابی روش های موجود تهیه شد و در اختیار مدیران، کارشناسان و متخصصان آشنا به حوزه مدیریت و روش های جمع آوری آب باران قرار گرفت. سپس اطلاعات آب و هوایی در هر منطقه از استان شناسایی شد. سپس، کلیه روش های موجود بررسی و در سه گروه اصلی طبقه بندی شدند. در نهایت، بر اساس روش الگوریتم فرابتکاری مورچگان نسبت به بهینه یابی مکان های مناسب و روش های قابل اجرا در سطح استان اقدام شد. بر اساس یافته های این طرح چهار گروه اصلی معیارهای مناسب جهت ارزیابی روش های جمع آوری آب باران وجود دارد: معیارهای فنی شامل شش زیرمعیار و ۳۱ شاخص، معیارهای اقتصادی شامل نه شاخص، معیارهای اجتماعی شامل دو شاخص و معیارهای محیط زیستی شامل دو شاخص. هم چنین مهم ترین عوامل در انتخاب مکان مناسب و روش جمع آوری آب باران شامل میزان بارش، حداکثر بارش ۲۴ ساعته و روزهای بارشی دارای ۱۰ میلی متر بارندگی است. با توجه به معیارهای چهارگانه، برخی از مناطق استان من جمله شهرستان های آشتیان، شازند، تفرش و اراک نسبت به سایر شهرستان ها از اولویت بیش تری برای اجرای این طرح برخوردار هستند. در نهایت، این که ارزیابی فراابتکاری روش های جمع آوری آب باران نشان می دهد بهترین روش از نظر معیارهای چهارگانه و از سوی دیگر شرایط آب و هوایی استان مرکزی، روش های استفاده از سطح پشت بام مناطق مسکونی، تجاری، گلخانه و سایر مناطق و هم چنین استفاده از روش های اصلاح سطوح آبگیر است که با کم ترین هزینه می تواند بیش ترین بازده آبی را داشته باشد.

کلیدواژه ها:

Cost function ، Prioritization ، Rainwater collection ، Water catchment surfaces ، اولویت بندی ، تابع هزینه ، جمع آوری آب باران ، سطوح آبگیر