مطالعه تطبیقی جایگاه قبله در فقه شیعه و مالکی با تکیه بر تفاسیر المیزان و التحریر و التنویر

مسئله قبله از مسائل مهم قرآنکریم به خصوص در سوره بقره و از موضوعات وحدتآفرین در بین فرق مختلف اسلامی است . تحقیق پیش رو به روش تطبیقی وبا شیوه تحلیلی - توصیفی در پی بازیابی جایگاه قبله در فقه شیعه و مالکی و لزوم توجه جدی به اثرگذاری فردی و اجتماعی آن از دیدگاه علامه طباطبائی وابن عاشور است . آنچه در مطالعه تطبیقی و به عنوان اشتراکنظر هر دو مفسر بدست آمده حکایت از آن دارد که قبله به عنوان امری اعتباری دارای جایگاهی قراردادی بوده و اصالت ذاتی و تکوینی آن، امر و حکم الهی است و استقبال قبله در نماز و طواف به دور آن در حج دارای آثار فراوان فردی و به خصوص اجتماعی از قبیل وحدتفکری مسلمین و رفع نیازهای اجتماعی امت اسلامی است . نقطه افتراق دیدگاه مفسران مذکور در توجه علامه طباطبائی به روایاتی است که بر اساس فقه شیعه مضمون آن، امام را به عنوان باطن و حقیقت قبله معرفی می کند و تاکید این نوشتار بر این نکته است که توجه و التزام امت به امام، جایگاه قبله را به عنوان عامل وحدت موحدین ، در عالی ترین سطوح الهیات اجتماعی قرآن به نمایش خواهد گذاشت . بر این اساس یکی از اثرگذارترین مولفه های الهیاتی در اجتماع را باید توجه به قبله و به خصوص حقیقت آن که امامت و ولایت است دانست .

کلیدواژه ها:

قبله ، فقه شیعه ، فقه مالکی ، علامه طباطبائی ، ابن عاشور.