وجوه افتراق و اشتراک خیار تخلف از شرط صفت و خیار تخلف از وصف

خیار تخلف از شرط صفت و تخلف وصف از جمله خیارات فقهی و قانونی هستند که امروزه با گسترش زندگی اجتماعی و کاربرد روز افزون آن در معاملات، اهمیت بررسی آن بیش از پیش احساس می گردد. از طرف دیگر، از آنجا که فقه امامیه منبع اصلی تدوین قانون مدنی در بحث خیارات بوده است ، قانونگذار در نحوه ی نگارش مواد خیار تخلف از شرط صفت و تخلف وصف به نحوی عمل کرده است که ابهاماتی را در خصوص احکام آن از جمله ، مفهوم، مبانی و ... ایجاد نموده که ناشی از وجود اختلاف نظر در فقه است . شرط صفت یکی از شروط صحیح مندرج در عقد می باشد که یا مربوط به کیفیت مورد معامله است ویا مربوط به کمیت مورد معامله و مختص اموال عین معین می باشد. وصف مربوط به کمیت مورد معامله یا نقش خود مبیع را دارد و یا نقش وصف مبیع ، به عبارتی یا جنبه اصلی دارد و یا جنبه وصفی و فرعی (در شرط صفت مقدار، جنبه فرعی دارد) که متناسب با آن ضمانت اجراهایشان نیز متفاوت خواهد بود که درشرط صفت ضمانت اجرا حق فسخ می باشد، به این شکل که هرگاه مورد معامله فاقد کیفیت شرط شده باشد حق فسخ برای مشروط له به وجود می آید و هرگاه فاقد کمیت شرط شده باشد اگر کمیت معامله ، کمتر از کمیت شرط شده باشد و کمیت جنبه اصلی داشته باشد مشتری می تواند بیع را فسخ کند (خیار تبعض صفقه ) یا با تادیه حصه ای از ثمن به نسبت موجود، مبیع موجود را قبول نماید اما اگر کمیت جنبه وصفی و فرعی داشته باشد عقد از طرف خریدار قابل فسخ است (خیار تخلف از شرط صفت ) و اگر کمیت معامله بیشتر از کمیت شرط شده باشد نیز به حسب اصلی یا فرعی بودن کمیت ، ضمانت اجرا متفاوت است اگر کمیت جنبه اصلی داشته باشد مقدار زیادی که قابل تجزیه است مال بایع است و اگر کمیت جنبه فرعی و وصفی داشته باشد، فروشنده می تواند عقد را فسخ کند.

کلیدواژه ها:

شرط ، خیار ، تخلف از شرط صفت ، تخلف از وصف ، بطلان عقد ، فسخ .