استقراء؛ منهجی معرفت شناختی در کشف مقاصد شریعت از منظر شاطبی و ابن تیمیه

یکی از روشهای کشف مقاصد شریعت به عنوان روشی معرفت شناختی ، استقراء می باشد. تبیین و تحلیل استقراء از منظر شاطبی و ابن تیمیه هدف مقاله حاضر است . شاطبی و ابن تیمیه از جمله مقاصدیینی هستند که برای روش استقراء ارزش و اهمیت ویژهای قائل شدهاند؛ به گونه ای که ابن تیمیه امام استقرائین است و شاطبی هم در کتاب الموافقات در بیش از صد جای آن به روش استقراء ارجاع می دهد. کشف مصالح سه گانه ضروریات، حاجی ات و تحسینیات و مقاصد خمسه شریعت یعنی حفظ دین ، نفس ، عقل ، نسل و مال از طریق استقرای در شریعت به دست می آید. روش استقراء هم به گونه ای است که با تفحص در تک تک ادله و روایات به امور و مسائل کلی ای دست پیدا می کند که خود این امور به صورت کتبی در ادله موجود نمی باشد؛ بلکه به مثابه تواتر معنوی مانند شجاعت علی علیه السلام و بخشش حاتم به اثبات می رسد. این نکته از جمله دستاوردهای مقاله حاضر به شمار می آید. روش تحقیق در مقاله حاضر، توصیفی - تحلیلی است .

کلیدواژه ها:

استقراء ، شاطبی ، ابن تیمیه ، مقاصد شریعت ، تواتر معنوی .