توسعه دامنه مسئولیت بین المللی دولت ها در رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری

مسئولیت بین المللی دولت و گسترش دامنه ی آن همواره یکی از موضوعات مورد توجه حقوق بین الملل می باشد که دائما بر اهمیت آن افزوده می شود به گونه ای که مبنای مسئولیت بین المللی دیوان قبل از سال ۲۰۰۱ دارای ماهیتی کیفری بود و برای اجتناب از آثار زیانبار ایده تقصیر جمعی دولت ، مقوله مسئولیت کیفری محدود به افراد شد و دولت ها فاقد هر گونه مسئولیت کیفری شناخته شدند این موضوع خود دست مایه ی تغییرات جدی و اساسی جهت توسعه و دامنه مسئولیت بین المللی در دیوان بعد از سال ۲۰۰۱ را فراهم نمود از این رو مقاله حاضر تلاش دارد تا ضمن پرداختن به دلایل تحول مسئولیت بین المللی دولت ها نقش رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری در این مسئله را مورد مطالعه قرار دهد لذا در مقاله این سوال مطرح است که رویه قضایی دیوان بین المللی دادگستری دارای چه نقشی در توسعه دامنه مسئولیت بین المللی دولت ها است ؟ در پاسخ به سوال این فرضیه مطرح است که »رویه ی قضایی دیوان بین المللی دادگستری از طریق شفافسازی ، تبیین و تعیین قلمرو هنجارها به ویژه هنجارهای عامالشمول و استانداردسازی دارای نقش مهمی در توسعه دامنه مسئولیت بین المللی دولت ها است .« نتیجه گیری مقاله نشاندهندهی تحول مسئولیت بین المللی دولت ها بر اساس توجه به نقض قواعد حقوق بین الملل ، بدون لحاظ نمودن نتیجه است ؛ یعنی هر عمل متخلفانه دولت که برخلاف موازین و مقررات بین المللی باشد، صرفنظر از اینکه عمل مزبور اسباب خسارت را فراهم کند یا نکند موجب مسئولیت دولت است .

کلیدواژه ها:

مسئولیت بین المللی ، دولت ، حقوق بین الملل ، دیوان دادگستری