بررسی پرداخت دیه از حقوق بیت المال از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران

بیت المال که از آن به خزانه عمومی تعبیر می شود متعلق به عموم مردم است و سرپرستی آن را دولت به عهده دارد. دولت به عنوان متصدی بیت المال فقط در موارد مقرر در قانون می تواند از آن برداشت نماید. یکی از مسئولان پرداخت دیه ، بیت المال است . روایات در معنای بیت المال مختلف است ، اما منظور از بیت المال در اینجا بیت المال مسلمین می باشد. برخی از موارد پرداخت دیه توسط بیت المال در قانون مجازات اسلامی آمده است ، از جمله مشخص نبودن قاتل ، عاقله نداشتن یا ناتوانی عاقله ، فرار جانی و نداشتن نزدیکان، اشتباه مامور قانونی یا قاضی ، دو اقرار مختلف و رجوع اولی . غیر از این موارد، موارد دیگری هم وجود دارد که از نظر فقه مسئول چرداخت دیه ، بیت المال است ولی در قانون نیامده است ، از جمله ، اجرای حد یا تعزیر موجب قتل ، جنایت اهل ذمه ، کشتن مهاجم توسط مدافع ، بیشتر بودن دیه از تعداد عاقله . همچنین اولیای دم مقتول می توانند قاتل را قصاص کنند مگر اینکه از قصاص صرف نظر نمایند. در برخی موارد ممکن است قاتل پس از قتل فوت کند که در اینصورت زمینه اجرای قصاص منتفی می شود یا ممکن است با فرار از دسترس اولیای دم خارج شود. در اینگونه موارد قانونگذار با رعایت شرایطی اجازه پرداخت دیه از بیت المال را می دهد. پژوهش حاضر به روش توصیفی -تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی پرداخت دیه از حقوق بیت المال از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران پرداخته است .

کلیدواژه ها:

پرداخت دیه ، بیت المال ، فقه اسلامی ، حقوق ایران.