تاثیر فرایند روغن- گرمایی بر عملکرد بیولوژیکی، فیزیکی و مکانیکی گرما چوب تولید شده

سابقه و هدف: چوب با توجه به ماهیت طبیعی آن، دارای محدودیت هایی در خواص و کاربرد است که برای رفع آنها، نیاز به اصلاح دارد. اصلاح چوب معمولا با اهداف مختلف و روش های متعددی انجام می شود. یکی از روش های اصلاح چوب، استفاده از تیمارهای حرارتی به منظور بهبود ثبات ابعادی و افزایش دوام بیولوژیکی چوب است؛ اما آنچه مسلم است آن است که اصلاح حرارتی چوب بر سایر خواص فیزیکی و مکانیکی چوب نیز تاثیرگذار است. اصلاح حرارتی چوب در حضور اکسیژن سبب اکسیداسیون ساختار شیمیایی چوب شده و منجر به کاهش خواص فیزیکی و مکانیکی چوب می گردد. ازاین رو حذف اکسیژن در طول فرایند تیمار حرارتی می تواند سبب کاهش اثرهای تخریبی این تیمار گردد. در این بررسی با به کارگیری فرایند روغن- گرمایی (Thermo-oil) و حذف اکسیژن در طول فرایند، به ارزیابی تاثیر این تیمار بر عملکرد قارچ عامل پوسیدگی سفید (Trametes versicolor) پرداخته شده است. همچنین تاثیر تیمار حرارتی (فرایند روغن- گرمایی) در محیط فاقد اکسیژن بر خواص مهندسی گونه های چوبی غان و کاج ارزیابی شد. مواد و روش ها: در این بررسی نمونه های مورد نظر از دو گونه چوبی غان (Betula SP.) و کاج (Pinus SP.) تهیه شدند. تیمار گرمایی نمونه های مورد نظر با استفاده از فرایند روغن- گرمایی، در یک سیلندر مجهز به سیستم فشار و خلا انجام شد. همچنین از روغن بازیافت شده صنعتی برای تیمار گرمایی نمونه ها استفاده گردید. دما و زمان مورد استفاده در این تیمار به ترتیب ۱۹۵ درجه سانتی گراد و ۵ ساعت در نظر گرفته شد. در پایان فرایند تیمار، روغن مورد استفاده از سیلندر اصلی به داخل مخزن روغن تخلیه شده و پس از اعمال خلا نمونه ها از داخل سیلندر خارج گردیدند. به منظور بررسی مقاومت بیولوژیکی و نیز خواص فیزیکی و مکانیکی (جذب آب و واکشیدگی، دانسیته، کاهش وزن، مقاومت خمشی، مقاومت به فشار موازی الیاف و مقاومت به ضربه) از چوب های تیمار شده و شاهد، نمونه های آزمونی در ابعاد استاندارد تهیه گردید. به منظور تجزیه وتحلیل آماری از نرم افزار SPSS استفاده شد. از آزمون تجزیه واریانس ANOVA نیز برای مقایسه بین گروه­ها استفاده شد. یافته ها: بررسی نتایج به دست آمده نشان داد که تیمار روغن- گرمایی می تواند سبب کاهش عملکرد قارچ عامل پوسیدگی سفید و نیز اثرگذاری کمتر این قارچ بر خواص فیزیکی و مکانیکی هر دو گونه چوبی گردد. همچنین نتایج نشان داد که تیمار روغن- گرمایی سبب بهبود ویژگی های فیزیکی و کاهش ویژگی های مکانیکی به استثنای مقاومت فشاری موازی الیاف گردید. نتیجه گیری: تیمار روغن-گرمایی در درجه حرارت بالا سبب تغییرات ساختاری چوب شده و ویژگی های فیزیکی و مکانیکی چوب را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین تغییرات ساختاری به وجود آمده در اثر تیمار حرارتی می تواند عاملی موثر و بازدارنده بر اثرگذاری و عملکرد قارچ عامل پوسیدگی سفید بر خواص فیزیکی و مکانیکی چوب باشد.

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: گرما چوب ، روغن- گرمایی ، خواص فیزیکی و مکانیکی ، قارچ