زبان گونگی لباس؛ بازاندیشی سازوکارهای زبانی در نظام پوشش با تکیه بر تحلیل ساختی فردینان دو سوسور

لباس حوزه ای مهم در مطالعات اجتماعی است که در آن توجه کمی به رویکردساخت گرایی شده است. یک مسئله مهم، نداشتن چارچوبی برای صورت بندی دلالت معانی لباس ها است. هدف مقاله حاضر بررسی جلوه های زبان گونگی لباس است. پرسش اصلی این است که معنای لباس تا چه اندازه در چارچوب یک نظام زبانی قابل توضیح است؟ برای این منظور، روش تحلیل ساختی فردینان دو سوسور به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که این روش برای بازشناسی عناصر و روابط درونی نظام پوشش توانمند ولی در توضیح روندهای تاریخی آن ناتوان است. طبق این بررسی، بر نظام پوشش نه تنها منطق دال ومدلول حاکم است، بلکه لباس عرصه نشانه شناسی مجادله برانگیزی است. البته که توضیح ریشه دلالت ها و بحث از نسبت درون ساخت یا برون ساخت بودن دال و مدلول (نشانه ها) نیازمند وارسی های موردی است. در باره «ایستایی» و «پویایی»، نتایج حاکی از آن بود که بررسی ساخت لباس فارغ از تحولات تاریخی اش، بدون نتیجه خواهد بود. لباس هم یک نظام است و هم یک تاریخ. همچنین رویارویی میان «قواعد کلی پوشش» با «علایق و آزادی های فردی در نحوه لباس پوشیدن»، فرایندی جامعه شناختی است که پویایی های اجتماعی را بازنمایی می کند. نهایتا لباس از نوعی منطق زبانی برخوردار است و کدهای خاص خود را دارد اما همچون زبان دارای خزانه واژگان و قواعد دستوری نیست و «پیام های الفبایی» را منتقل نمی کند. ساختار لباس در هر جامعه متشکل از روابط بینامتنی گسترده ای است و نمی توان آن را «زبان» تلقی کرد. لباس از یک «شبه زبان» برخوردار است.

کلیدواژه ها:

ساخت گرایی ، نشانه شناسی ، زبان لباس ، فردینان دو سوسور ، روش تحلیل ساختی ، شبه زبان