بررسی چالش ها و موانع توانبخشی روانی اجتماعی افراد دارای اختلالات روان مزمن؛ یک مطالعه کیفی

هدف: افراد دارای اختلال روانی مزمن با چالش­های مختلفی رو به رو هستند، این چالشها تنها معطوف به فرد نبوده و مراقبان خانوادگی و افراد متخصص در این حوزه را نیز درگیر می­کند. توانبخشی روانی و اجتماعی بیماران دارای اختلال روان به بهبود عملکرد آنها کمک می نماید و بازگشت آنها به جریان اصلی زندگی را تسهیل می کند. این مطالعه در پی واکاوی چالشهای است که در مسیر توانبخشی این افراد وجود دارد. مواد و روش ­ها: این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. مشارکت­کنندگان پژوهش حاضر را ۱۳ نفر از افراد مبتلا به بیماری­های روانی مزمن، ۳ نفر از اعضای خانواده آنها و ۶ نفر از متخصصان و افراد دارای تجربه کار با این بیماران، تشکیل دادند. مشارکت­کنندگان با روش نمونه­گیری هدفمند و استراتژی حداکثر تنوع انتخاب شدند و از طریق مصاحبه عمیق و نیمه­ساختاریافته مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده­ها نیز با استفاده از رویکرد گرانهایم و لاندمن انجام شد. نتایج: تحلیل مصاحبه های مشارکت­کنندگان نشان داد که درون مایه اصلی این مطالعه « در تکاپوی پاسخ به هویت تضعیف ­شده » است. طبقات و زیرطبقات استخراج شده این مطالعه شامل ۱. محدودیت­های اجتماعی (طرد اجتماعی، غفلت­های پیرامونی). ۲- بی ثباتی (سبک زندگی متلاطم، خانواده به مثابه نهاد مغفول و فشارهای اقتصادی). ۳- چالش­های درمانی (عدم انسجام درمانی، چالش­های درمانگران، ماهیت پیچیده بیماری و دغدغه­های پس از ترخیص). ۴- چالش­های ساختاری و کلان (کم توجهی رسانه­های اجتماعی، دیدگاه­های ناقص، چالش­های اعتباری و مالی). ۵- فقدان عاملیت و اراده (تضعیف هویت، کمبود تعادل بین استقلال و حمایت) می باشد.  نتیجه گیری: توانبخشی افراد دارای اختلال روانی مزمن با چالش­های مختلفی مواجه است. این چالش­ها در سطوح فردی، بین فردی، خانوادگی، سازمانی و ساختاری هستند. تقویت جنبه های روانی و اجتماعی توانبخشی می تواند زمینه را برای درمان بهتر و بادوام تر در این بیمارن فراهم نماید. تقویت نقش و مداخلات روانی و اجتماعی در تیم توانبخشی، انسجام مداخلات درمانی، حمایت از خانواده های بیماران، فرهنگ سازی اجتماعی در مورد رفتار با این بیماران و خانواده های آنها، و توجه بیشتر به توانبخشی روانی و اجتماعی بیماران می توان پبامدهای کوتاه مدت و بلندمدت بهتری را برای گروههای مختلف ذینفع فرآیند توانبخشی به دنبال داشته باشد.

کلیدواژه ها:

Chronic mental patients ، Social rehabilitation ، Psychosocial rehabilitation ، Qualitative study ، بیماران روان مزمن ، توانبخشی روانی ، توانبخشی اجتماعی ، مطالعه کیفی​​​​