بررسی آرایه شناختی برخی از گونه های ایرانی سرده گل فراموشم مکن از تیره گاو زبانیان بر اساس صفات ریز ریخت شناسی کاسه گل و فندقه

گیاهان سرده گل فراموشم مکن با داشتن فندقه­های تخم مرغی، صاف و براق قهوه­ای تا سیاه خود  از سایر سرده­های تیره گاوزبانیان قابل تشخیص هستند. بررسی روابط آرایه شناختی گونه­های این سرده به علت ارزش زینتی و صنعتی و دارا بودن اسانس­های معطر، مهم است. پژوهش حاضر با هدف بررسی آرایه شناسی گیاهان سرده گل فراموشم به کمک صفات ریخت شناسی کاسه و فندقه انجام شده است. نمونه­های خشک هرباریومی از هرباریوم­های دانشگاه خوارزمی تهیه شدند، کاسه­گل و فندقه­ها در زیر استریومیکروسکوپ جدا و تصاویر آنها تهیه شد و سپس تصاویر توسط نرم­افزارهای سنجش و اندازه گیری تصاویر و تحلیل داده­ها، از جمله ImageJ ۱/۵v و Past ۴/۱۳v بررسی شدند. نتایج نشان دادند صفات کاسه، کرک­های کاسه گل و صفات فندقه نظیر شکل دندانه کاسه گل، شکل پراکندگی کرک­ها و همچنین وجود یا عدم و جود زائده سفید در فندقه­ها در افتراق گونه­های این سرده مفید هستند. با بررسی آرایه شناسی و تبارشناختی صفات کاسه و کرک­های کاسه گل و فندقه مشخص شد این صفات می­توانند تا حدودی جهت جداسازی زیر سرده M. Pop. (Turcz.)  Strophiostoma در این سرده نیز مفید باشند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل درخت تبارشناختی بر اساس صفات کاسه گل و فندقه ها نشان دادند گونه­های این زیر سرده تا حدودی تک­نیا هستند. در این پژوهش بر اساس صفات تشخیصی فندقه و کاسه کلید شناسایی برای گونه های مورد بررسی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

تیره گاو زبانیان ، گل فراموشم مکن ، فندقه ، کاسه گل ، کرک­های کاسه گل