بررسی تحلیل فضایی خطر سیلاب در حوضه آبخیز خیاو چای

یکی از پرحادثه ترین مخاطرات طبیعی دنیا، مخاطرات سیلاب است. شناخت و پهنه بندی سیلاب های حوضه های آبخیز در مدیریت سیلاب ها، کنترل و مهار آن و در نتیجه در کاهش میزان خسارت های  آن، موثر است. هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی حوضه ی خیاوچای از لحاظ پتانسیل وقوع سیلاب می باشد. در این مطالعه ابتدا، ده عامل شیب، ارتفاع، بارش، شماره منحنی، ارتفاع رواناب، فاصله از رودخانه، خاک، لیتولوژی، پوشش گیاهی و کاربری اراضی، به عنوان عوامل موثر  برای ایجاد سیلاب در منطقه شناسایی شدند. سپس لایه های اطلاعاتی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شدند. وزن دهی لایه ها با استفاده از روش کرتیک انجام شد. تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از روش تحلیل لکه های داغ به عنوان روش آمار فضایی و نیز روش WLC به عنوان یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره، انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد، عوامل ارتفاع، لیتولوژی، شیب و بارش به ترتیب با ضریب وزنی ۱۷۳/۰، ۱۶۳/۰، ۱۳۹/۰ و ۱۳۳/۰، بیشترین تاثیر را بر ایجاد سیل در حوضه ی مطالعاتی دارند. همچنین، با توجه به نتایج به دست آمده به ترتیب ۳۷/۱۱، ۷۶/۴۸ و ۵۴/۵۷ کیلومتر مربع از مساحت محدوده، در طبقات لکه داغ، با ضریب اطمینان ۹۹، ۹۵ و ۹۰ درصد، قرار دارند. مناطق پرخطر (مناطق لکه داغ، با ضریب اطمینان ۹۹ درصد)، به طور عمده در محدوده ی شهری مشکین شهر و سپس در مناطق پرشیب و کوهستانی منطقه قرار دارد. به طورکلی نتایج مطالعه نشان داد که حوضه خیاو چای دارای توان بسیار بالا از لحاظ رخداد سیلاب می باشد. بنابراین، انجام اقدام های حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی در حوضه ی مورد مطالعه ضروری است.

کلیدواژه ها:

لکه داغ ، کرتیک ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، WLC