تحلیل خودکار توسعه یافتگی استان های ایران و روند آن با تهیه نرم افزار در محیط اکسل

در پژوهش حاضر برای انتخاب شاخص های توسعه یافتگی، روش دلفی در سه مرحله اجرا و در مرحله سوم با اجماع نظر متخصصین ۴۳ شاخص توسعه یافتگی انتخاب و با روش تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی شد. برای رتبه بندی توسعه یافتگی استان های ایران نرم افزاری در محیط اکسل برنامه نویسی شد که با روش تاپسیس استان ها را رتبه بندی می کند. برای رتبه بندی استان ها، می باید وزن و ایده آل شاخص ها و داده های هر یک از استان ها را در قسمت پایگاه داده وارد و نرم افزار تمام مراحل تاپسیس را برای محاسبه فاصله از راه حل ایده آل مثبت و منفی، نزدیکی نسبی به راه حل ایده آل و درنهایت رتبه بندی استان ها را به صورت خودکار انجام می دهد و نمودار، جدول و نقشه توسعه یافتگی استان ها را تهیه می کند. با ارتقای روش تاپسیس از حالت دستی به نرم افزاری، رتبه بندی در مدت زمان کمتر انجام و نمایش نتایج رتبه بندی توسط جدول ها، نمودارها و فرم گزارش دهی درک آن را برای برنامه ریزان تسهیل می نماید. از ویژگی های این برنامه کاربرپسند بودن، قابلیت تکرار بر اساس وزن های متفاوت، حجم بسیار ناچیز و امکان تعیین عوامل ارتقا دهنده و تقلیل دهنده توسعه یافتگی یک استان است. در این تحقیق بر اساس اطلاعات سالنامه آماری ۱۳۹۴ رتبه بندی توسعه یافتگی استان های کشور انجام شد که در اجرای اول و با وزن های به دست آمده، استان های مرکزی، یزد و گیلان رتبه های اول تا سوم و استان های خراسان شمالی، قم و چهارمحال و بختیاری به ترتیب سه رتبه آخر را کسب کردند. قطعا با تغییر وزن ها و تکرار فرایند می توان نوعی حساسیت سنجی را انجام و نشان داد کدام استان (ها) با هرگونه تغییری در وزن باز همچنان موقعیت نسبی خود را حفظ می کنند.

کلیدواژه ها:

توسعه یافتگی استان های ایران ، تاپسیس ، نرم افزار خودکار ، اکسل ، رتبه بندی ، دلفی