نقش حکمت در تحقق مدینه فاضله در سوره والعصر

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش حکمت در تحقق مدینه فاضله در سوره والعصر است. در پژوهش حاضر از تلفیق روش عقلی و نقلی، با رویکرد جمعی و عینیت گرایانه استفاده شده است. در این نوشتار نقش حکمت در تحقق مدینه فاضله با محوریت تفسیر سوره عصر بررسی شد. نتایج نشان داد که، حکمت به دو بخش نظری و عملی تقسیم می شود. حکمت نظری در الهیاتی بینش گرا که دارای روح پویا و عمل گرایانه است و ایمان نامیده می شود، تبلور می یابد. ایمان حقیقی همواره مشتمل بر عمل صالح است و رو به سوی سعادت دارد و تحقق کامل سعادت دنیوی جامعه بشری، در مدینه فاضله مصداق می یابد. حکمت عملی در دو قسم تدبیر افعال فردی (اخلاق) و تدبیر افعال جمعی (خانواده و جامعه) قابل ملاحظه است. هرکدام از این اقسام نقش موثری در مسیر تحقق مدینه فاضله دارند. به فعلیت رسیدن اخلاق فردی و عمل اخلاقی، ناشی از ایمان راستین است. در صورتی که اعضای جامعه دارای فضایل اخلاقی باشند و از رذایل تبری بجویند، مدینه فاضله محقق می شود. مدینه فاضله متشکل از خانواده هایی است که تحت تدبیر افراد با ایمان حقیقی هستند. سعادتمندی جامعه که در مدینه فاضله مصداق می یابد، ناشی از تدابیر و سیاست حاکمه و برعهده رئیس مدینه است. رئیس مدینه نماد اتم و اکمل شمولیت حکمت نظری و عملی در راستای تحقق مدینه فاضله است. در سوره والعصر، «عصر» نماد مدینه فاضله است. ایمان و عمل صالح و تواصی به حق و تواصی به صبر، راهکارهای عملی رسیدن به مدینه فاضله است. ایمان و حق مصادیق حکمت نظری و عمل صالح و صبر، مصادیق حکمت عملی هستند. قرار گرفتن این مصادیق در کنار هم و عطف آنها به یکدیگر و تحلیل منطقی «تواصوا» و غایت واحد آنها و کاربرد ضمایر و افعال به صورت جمع و تحلیل صرفی «تواصوا»، گواه بر آموزه های جمعی این سوره، مبتنی بر بهره مندی از حکمت نظری و عملی، جهت نیل به سعادت جمعی (مدینه فاضله) است.

کلیدواژه ها:

سوره والعصر ، حکمت نظری ، حکمت عملی ، مدینه فاضله