کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف: چالش ها، رفتار و نگرش مصرف کننده ها و راهکارها وسیاست های مداخله بالقوه در کشور برای کاهش آن ها

مقدمه: در حال حاضر مصرف و دفع کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف یک نگرانی جهانی است. هدف اصلی این مطالعه، بررسینگرش و رفتار مصرف کنندگان کیسه های پلاستیکی، تعیین میزان مصرف کیسه های پلاستیکی و همچنین بررسی مقررات و قوانین و شرایط کنونی دفع آن ها در کشور و همچنین ارائه راهکارها برای کاهش و مدیریت آن ها بود.روش کار: میزان مصرف کیسه های پلاستیکی با استفاده از پرسشنامه مبتنی بر وب برآورد شد. هم زمان، پرسشنامه ای در گوگل فرم برای ارزیابی رفتار و نگرش مصرف کنندگان کیسه های پلاستیکی تهیه و تکمیل گردید. روش نمونه برداری، نمونه های در دسترسبوده و در مجموع ۱۸۳۳ نفر از ۳۱ استان کشور در پژوهش شرکت کردند. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t مستقل، همبستگیپیرسون، آنالیز واریانس یک طرفه و کای اسکوئر استفاده شد. ترکیبی از روش های مختلف برای ارزیابی مقررات و قوانین و وضعیت مدیریت فعلی استفاده شد. سپس استراتژی های و راهکارهای مداخله برای کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی و نحوه صحیح مدیریت آن ها ارائه شد.نتایج: نتایج مطالعه نشان داد مصرف کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف در کشور روزانه ۶۹/۷۲ میلیون (حدود ۰/۸۳ کیسه به ازای هر نفر در روز) و ۲۵/۴۵ میلیارد در سال می باشد. کیسه های پلاستیکی مصرف شده عموما در محل های دفن غیربهداشتی یا در محیطپراکنده می شوند و به نحو غیراصولی مدیریت می شوند. حدود ۹۲/۷ درصد از مردم ایران از کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف استفادهمی کنند و در دسترس بودن آسان (و رایگان) آن ها، دلیل اصلی استفاده مردم از آن ها اعلام بیان شد. با این حال، نکته جالب این استکه ۸۶/۷ درصد از مردم نوعی استفاده ثانویه از کیسه های پلاستیکی انجام می دهند و ۹۲/۴ درصد با اثرات عمده زیست محیطیکیسه های پلاستیکی آشنا هستند. اکثریت افراد (۷۸/۲ درصد) با اعمال نوعی مداخله برای به حداقل رساندن کیسه های پلاستیکیموافق هستند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان استنباط کرد، اعمال مداخلات و سیاست های عملی ازجمله ممنوعیت ارائه رایگان کیسه ها، وضعبرخی مالیات ها برای کاهش آن ها و هم زمان مدیریت و دفع بهتر کیسه های پلاستیکی برای کاهش اثرات زیست محیطی و بهداشتی ضروریاست.