تحلیل همبست خشکسالی_گرد و غبار و بررسی ارتباط آن با تغییرات پوشش گیاهی در استان خوزستان

خشکسالی به عنوان یکی از پیچیده ترین پدیده های طبیعی هر ساله خسارت های زیادی به صورت مستقیم و غیرمستقیم به بخش های مختلف وارد می کند. هدف از مطالعه حاضر، پایش یکپارچه خشک سالی، گرد و غبار و پوشش گیاهی در پنج ایستگاه استان خوزستان با طول دوره آماری ۳۰ ساله (۲۰۱۹-۱۹۹۰) می باشد. در این مطالعه از داده های ساعتی قدرت دید افقی، کدهای سازمان هواشناسی و همچنین داده های ایستگاه سینوپتیک در بازه زمانی روزانه برای به دست آوردن شاخص های خشک سالی (SPEI,SPI) و متغیر فراوانی طوفان های گرد و غبار (DU) در پنجره های زمانی ۱، ۳، ۶ و ۱۲ ماهه استفاده گردید. بعد از محاسبه شاخص های خشک-سالی، گرد و غبار و پوشش گیاهی، به ترکیب این شاخص ها با روش تابع کاپولای تجربی پرداخته شد. ایستگاهی که بهترین همبستگی را بین سه شاخص اقلیمی گرد و غبار - خشک سالی - پوشش گیاهی به همراه داشت، به عنوان ایستگاه معرف در نظر گرفته شد و کوپل سه متغیره بین شاخص های مورد نظر در آن ایستگاه بررسی گردید. نتایج نشان داد که طبق شاخص SPI از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ و ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ خشک سالی های شدیدی در سطح استان رخ داده است که تاثیرات منفی زیادی را بر خاک منطقه و همچنین شکل گیری کانون های مولد گرد و غبار در بازه زمانی مذکور داشته است. همچنین نتایج نشان داد که بالاترین همبستگی مربوط به ایستگاه بندر ماهشهر بین شاخص های NDVI و SPEI(PM۱۲) به ترتیب با ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن ۴۴/۰ و ۴۶/۰ و بیشترین مقدار همبستگی منفی در ایستگاه مسجد سلیمان بین شاخص های NDVI و DU۰۶ به ترتیب با ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن ۳۷/۰-  و ۴۷/۰- رخ داده است. نتایج به دست آمده در استان خوزستان تقریبا منطقی است زیرا با افزایش شاخص خشک سالی (کاهش میزان خشکی)، شاخص NDVI افزایش و با بیشتر شدن گرد و غبار مقدار NDVI کاهش یافت.

کلیدواژه ها:

SPI ، گرد و غبار ، NDVI ، همبستگی اسپیرمن ، کوپل سه متغیره