بررسی استفاده های ملاصدرا از آرای غزالی در مسئله وحدت شخصی وجود

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 115

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPT-56-1_011

تاریخ نمایه سازی: 27 مرداد 1403

چکیده مقاله:

بررسی آرای غزالی و ملاصدرا در مسئله وحدت شخصی وجود نشان می دهد که به رغم اختلاف مبانی، در دستیابی به نتایج و اهداف این بحث اتفاق نظر دارند. ملاصدرا در مواضع مختلف از آثار خود به آرای غزالی در مسئله وحدت شخصی وجود استناد کرده و دیدگاه غزالی را موید جمع بین روش عقلی و شرعی در این مسئله به شمار آورده است. ملاصدرا در تحلیل این مسئله، در مراحلی به آرای غزالی استناد کرده است، ازجمله: ۱. کثرت ممکنات، که بر طبق آن باور به وحدت شخصی وجود به معنای انکار وجود ممکنات نیست؛ ۲. وجود حقیقی خداوند و وجود مجازی ممکنات، که براساس آن وجود خداوند متعال و وجه او تنها وجود حقیقی است و ماسوای حق، وجود مجازی دارند. سوال اصلی این است که «ملاصدرا در مسئله وحدت شخصی وجود چه استفاده هایی از آرای غزالی داشته و با استناد به آن ها به چه نتایجی دست یافته است؟» این نوشتار، از روش عقلی و استدلالی و به تناسب مسئله نیز از روش نقلی و آیات قرآن بهره جسته است. ملاصدرا براساس مبانی فلسفی خود و با استفاده از آرای غزالی در این مسئله به حل برخی مسائل فلسفی و کلامی پرداخته است، مانند: «معرفت داشتن تمامی موجودات»، «تبیین طریقه صدیقین» و «نسبت توحید الخاصی با اختیار بندگان»؛ هرچند هدف اصلی خود از این استناد ها را مطابقت عقل و شرع بر شمرده است. حاصل آنکه، گفتمان فکری غزالی و ملاصدرا قرابت های بسیار جدی دارد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمد جواد اخگری

گروه فلسفه و حکمت اسلامی/ دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری/ دانشگاه فردوسی مشهد

عباس جوارشکیان

گروه فلسفه و حکمت اسلامی / دانشکده الهیات و معارف اسلامی/ دانشگاه فردوسی مشهد

جهانگیر مسعودی

دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • * قرآن کریم. ترجمه ناصر مکارم شیرازی. قم: دارالقرآن الکریم، ...
  • آشتیانی، جلال الدین. مقدمه سه رساله فلسفی ملاصدرا. قم: دفتر ...
  • آشتیانی، جلال الدین. نقدی بر تهافت الفلاسفه غزالی. قم: بوستان ...
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین. منطق و معرفت از نظر غزالی. تهران: ...
  • بدوی، عبدالرحمن. «الغزالی و مصادره الیونانیه». ابوحامد الغزالی فی الذکری ...
  • جهانگیری، محسن. مقدمه کسر الاصنام الجاهلیه. تهران: بنیاد حکمت اسلامی ...
  • جوادی، محسن، ملیحه محمودی بیات. «مقایسه تطبیقی عقلانیت باور های ...
  • حسینی شاهرودی، سیدمرتضی، محمدعلی وطن دوست. «وحدت وجود از نگاه ...
  • ذکاوتی قراگزلو، علی رضا. «نقد ملاصدرا بر غزالی». مجموعه مقالات ...
  • راشد، محمد. وحده الوجود من الغزالی الی ابن عربی. دمشق: ...
  • زرین کوب، عبدالحسین. فرار از مدرسه: درباره زندگی و اندیشه ...
  • سوزنچی، حسین. «امکان وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه». نامه ...
  • شاکری زواردهی، روح الله، ملیحه محمودی بیات. «ترابط عقل و ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. اسرار الآیات. تهران: حکمت، چاپ اول، ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه. به ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. المبدا و المعاد. به تصحیح سیدجلال ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. ایقاظ النائمین . تهران: انجمن حکمت ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. مجموعه رسائل فلسفی. به تصحیح، تحقیق ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. مفاتیح الغیب . مقدمه و تصحیح ...
  • صدرحسینی، سیدعلیرضا. «حکمت متعالیه و مسئله وحدت وجود». خردنامه صدرا، ...
  • غزالی، محمدبن محمد. احیاء علوم الدین. بیروت: دار الفکر، چاپ ...
  • غزالی، محمدبن محمد. مجموعه رسائل الامام الغزالی(۱-۷). بیروت: دار الکتب ...
  • غزالی، محمدبن محمد. مجموعه رسائل الامام الغزالی. بیروت: دار الفکر، ...
  • غزالی، محمدبن محمد. معیار العلم فی فن المنطق. به تحقیق ...
  • غزالی، محمدبن محمد. مکاتیب فارسی غزالی: فضائل الانام من رسائل ...
  • فرامرز قراملکی، احد. روش شناسی مطالعات دینی. مشهد: دانشگاه علوم ...
  • فلاح پور، مجید. «تاثیرات اندیشه های تفسیری غزالی بر صدرالمتالهین ...
  • قمیر، یوحنا. فلاسفه العرب: الغزالی. بیروت: دار المشرق، چاپ دوم، ...
  • کمپانی زارع، مهدی. ترجمه، تحلیل و نقد جواهر القرآن غزالی. ...
  • مسعودی، جهانگیر، محمدجواد اخگری. «گفتگوی توافقی عقل و دین در ...
  • موحد، صمد. نگاهی به سرچشمه های حکمت اشراق و مفهوم ...
  • نصر، سیدحسین. صدرالمتالهین شیرازی و حکمت متعالیه. ترجمه حسین سوزنچی. ...
  • همایی، جلال الدین. غزالی نامه. تهران: فروغی، ۱۳۴۲ ...
  • همایی، جلال الدین. مقدمه بر نصیحه الملوک. تهران: سلسله انتشارات ...
  • نمایش کامل مراجع