بررسی وجوه تشابه و تمایز تفسیر «المیزان» و «جامع البیان»

از روش های تفسیری، روش تفسیر قرآن به قرآن است. در طول تاریخ، تفاسیر مختلفی به این روش نگاشته شده اند. ویژگی های هر کدام از این تفاسیر در قالب مقالات مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. اما آنچه که کمتر بدان توجه شده، تمایزاتی است که این تفاسیردر عین اتحاد در روش، با یکدیگر دارند. هدف این نوشتار بررسی و مقایسه دو تفسیر «المیزان» و «جامع البیان» است، تا بدین طریق ریشه های اختلاف تفاسیری که روش تفسیری واحدی دارند مشخص شود. این پژوهش به صورت اسنادی و از طریق رجوع به منابع مختلفی از جمله تفسیر «المیزان» و «جامع البیان» جمع آوری شده و تا کنون چنین مقایسه ای میان این دو تفسیر صورت نگرفته است. نوشتار حاضر در عین این که دارای نوآوری بوده، بیشتر جوانبی که در تفسیر آیات دخالت دارند از منظر صاحبان این دو تفسیر، مورد بررسی قرار داده است. صاحبان این دو تفسیر که دارای روش تفسیری یکسانی هستند در بسیاری از موارد از جمله تمامیت قرآن در دلالت، حجیت روایات شان نزول، ماهیت سیاق، اجماع اهل تاویل و دیدگاه های کلامی با یکدیگر تمایز دارند.

کلیدواژه ها:

المیزان ، علامه طباطبایی ، جامع البیان ، طبری ، روش تفسیر قرآن به قرآن