بازخوانی یک مفهوم: خانه

نخستین خانه ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، در سرزمین مکه است که پربرکت و مایه هدایت جهانیان است» تأملی در آیه 96 سوره ی آل عمران، بازتابی از مفهوم اولین خانه را در اذهان، متبلور می سازد. خانه ی خدا، آن مأمن تقرب با جذبه ی بی هنگام خویش، در قیاس با لفظ خانه به مثابه محور اصلی یکپارچگی خانواده، همه و همه آدمی را به اندکی تفکر وامی دارد، که به راستی چیست مفهوم خانه؟ و در بطن این واژه چه ها نهفته است؟ چرا خانه ی ایرانی مقدس است و حکمت وجودی این تقدس کجاست؟ و نهایتاً این معنا و مفهوم چگونه در خانه تجلی یافته است؟ در عصر حاضر، به رغم همه ی اهمیت و سهم خانه در سازندگی و تداوم فرهنگ، تدقیق در معانی و جوهره های پنهان سکنای انسان، مورد غلفت و فراموشی قرار گرفته است. همان جوهره و ویژگی هایی که برخاسته از معماری بی زمان این سرزمین، از اعصار دور تا به امروز بوده است. اگر چه هنوز هم در جامعه ی سنتی، خانواده از واحدهای بنیادین جامعه و در عین حال، قوی ترین و اصیل ترین نهاد اجتماعی به شمار می رود و این امر را با گذاری بر معماری خانه های سنتی شاهد هستیم. معماری ای که در آن دنیای درون از برون مجزا گردیده و در ساخت آن بیشتر به ارزش های بنیادین خانواده توجه شده است. در این نوشتار سعی بر آن است تا باگذاری بر اندیشه های ایرانی و غیر ایرانی پیرامون خانه، با نگاهی ژرف تر به معنا و مفهوم این مهم، پرداخته شود. در این راستا مطالعاتی بر مفهوم خانه خواهیم دشت و به برشمردن ویژگیهای خانه ایرانی و کیفیت مطلوب آن در تقابل با خانه های معاصر، نهایتاً به این نتیجه خواهیم رسید که آری، این است مفهوم خانه، تقدس، تقرب و در یک کلام« شور هستی».

کلیدواژه ها:

تقدس ، خانه ، فرهنگ ، معنا ، مفهوم