اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر وابستگی نابهنجار ، تعارض و صمیمیت مادر و کودک در مادران دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک

زمینه و هدف: دیابت نوع یک بیماری خودایمنی است که در آن کبد قادر به ساخت انسولین نیست. به محض به دنیا آمدن فرزند در هر خانواده، والدین تلاش می کنند تا از روش های کارآمد و مفید برای تربیت فرزندانشان بهره ببرند؛ اما گاهی برخی اتفاقات مانع از اجرای موفق این هدف می شود. یکی از این اتفاقات، به دنیا آمدن فرزند دارای ناتوانی است. بنا به نتیجه پژوهش ها، استرس والدگری در خانواده های دارای کودک دارای ناتوانی بیشتر است. این استرس بر نحوه تعاملشان با کودک تاثیر می گذارد. نحوه تعامل ناکارآمد والدین با کودک بر سبک دلبستگی کودک اثر گذاشته و موجب وابستگی نابهنجار (ناکارآمد) می شود. از طرفی تعامل ناکارآمد با فرزند، موجب تعارض شده و به دنبال آن کاهش صمیمیت میان والد و کودک اتفاق می افتد. پژوهش ها نشان دادند که مادران بیش از پدران از ناتوانی کودک خود تاثیر می گیرند و از آنجا که از دیرباز مادران مراقبان اصلی کودکان بوده اند، توجه به مادران از اهمیت بالایی برخوردار است. درمان مبتنی بر شفقت از درمان های موج سوم است که موجب افزایش همدلی و رفتارهای مقابله ای کارآمد در افراد می شود؛ بنابراین با توجه به اینکه هیچ پژوهشی تاکنون در زمینه تاثیر این درمان بر وابستگی نابهنجار، تعارض و صمیمیت والد و کودک بر روی مادران دارای فرزند مبتلا به دیابت نوع یک انجام نشده، به منظور پر کردن خلا پژوهشی، پژوهش حاضر انجام گرفت.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی، شبه آزمایشی و طرح مورد منفرد (A-B-A) بود. جامعه این پژوهش تمام مادران دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک در محدوده سنی ۶ تا ۱۲ سال استان اصفهان بودند. شیوه نمونه گیری در دسترس بود و تعداد نمونه سه نفر بود که از طریق مصاحبه اولیه انتخاب شدند. ارزیابی در سه مرحله خط پایه، مداخله و پیگیری هر یک سه بار صورت گرفت. جلسات مربوط به مداخله دو جلسه یکساعت بود که به صورت هفتگی برگزار شد. ابزار اندازه گیری مقیاس رابطه والد – کودک پیانتا (CPRS) بود که دارای سه زیر مقیاس وابستگی نابهنجار مادر و کودک، تعارض و صمیمیت است.یافته ها: میانگین نمرات افراد در سه مقیاس وابستگی نابهنجار مادر و کودک، تعارض و صمیمیت در مرحله مداخله نسبت به خط پایه کاهش یافته بود. مقایسه داده ها از طریق تحلیل دیداری و محاسبات آماری، نشان دهنده تاثیر درمان مبتنی بر شفقت بر هر سه متغیر بود (اطمینان ۶۶.۶۷ تا ۱۰۰درصد).نتیجه گیری: از آنجا که پژوهش حاضر تاثیر درمان مبتنی بر شفقت بر وابستگی نابهنجار مادر و کودک، تعارض و صمیمیت را نشان داد توصیه می شود روانشناسان و مشاوران از این درمان برای بهبود سلامت روان مادر و کودک در مادران دارای فرزند مبتلا به دیابت نوع یک بهره ببرد.

کلیدواژه ها:

درمان مبتنی بر شفقت ، دیابت نوع یک ، وابستگی نابهنجار مادر - کودک ، تعارض مادر - کودک ، صمیمیت مادر - کودک.