تحلیل عناصر داستانی در منظومه هفت پیکر نظامی گنجوی

بخش بزرگی از خلاقیت های هنری، به ویژه در متون کلاسیک صرف اشعاری که قدرت آفرینش، تخیل و داستان سرایی شاعران را نشان می دهد، استفاده شده است. نظامی گنجوی یکی از برترین داستان سرایان منظوم با زبانی پویا و تصویری است. هنر داستان پردازی نظامی در هفت پیکر و برجسته ترین بخش آن هفت گنبد، جلوه ای بی همتا دارد. موضوع اصلی این اثر داستان زندگی بهرام گور، از تولد تا ناپدید شدن اوست به همراه داستان های متنوع و گوناگونی که در آن آمده است. در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن هفت پیکر نظامی، ضمن ارائه تعاریف روشن و جامع از عناصر داستانی، با شیوه توصیفی - تحلیلی قواعد حاکم بر ساختار قصه های هفت گنبد بررسی می گردد. سپس با تعریف عناصر داستان، از قصه های هفت گنبد بر اساس عناصر داستانی نظیر طرح و پیرنگ، شروع، گره افکنی و گره-گشایی، شخصیت پردازی، توصیف و صحنه پردازی، تحلیل و ارزیابی شده است. یافته ها نشان می-دهد که تاویل پذیری، روابط علی و معلولی مستحکم، ساختار قصه در قصه، غافلگیری در پایان داستان از ویژگی های پیرنگ در هفت پیکر نظامی است. بیشتر شخصیت های اصلی این اشعار را زنان تشکیل می دهند و در این میان زنان هفت پیکر اغلب بسیار شجاع، نترس و متفکر هستند. نظامی به ماهیت و فضای داستان اهمیت ویژه ای داده است، زیرا قدرت صحنه پردازی نظامی با اشعار شاعران دیگر قابل قیاس نیست و شاعر در این منظومه به توصیف طبیعت و بساتین و فضای داستان پرداخته است.

کلیدواژه ها:

هفت پیکر ، نظامی گنجوی ، عناصر داستانی ، تحلیل