مطالعه نوسانات جمعیت و پراکنش فضایی تریپس پیازThrips tabaci Lindeman (Thysanoptera: Thripidae) در مزارع لوبیای شهرستان سنندج، استان کردستان

تریپس پیاز، Thrips tabaci Lindeman آفتی پلی­فاژ است و تاکنون از روی گیاهان مختلفی گزارش شده است. در تحقیق حاضر، نوسانات جمعیت و پراکنش فضایی این آفت در شرایط مزرعه­ای در سال­های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، روی لوبیا رقم کانیون در شهرستان سنندج (استان کردستان) مورد بررسی قرار گرفت. برگ لوبیا به عنوان واحد نمونه­برداری انتخاب شد. نمونه­برداری­ها به صورت هفتگی انجام و برای این کار در هر نوبت ۵۲ بوته لوبیا انتخاب و از هر بوته­ی لوبیا سه برگ پایینی، میانی و بالایی انتخاب و برگ­ها روی سینی سفید تکانده شد و سپس تریپس های داخل سینی با قلم موی نرم به داخل اپندورف حاوی الکل اتیلیک ۷۵ درصد منتقل شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که جمعیت تریپس پیاز از تیرماه در مزرعه فعال بوده و به تدریج به میزان فعالیت و تراکم آن­ها افزوده شد به طوری که که بیش­ترین جمعیت تریپس پیاز در سال ۱۴۰۱، در هفته­ی اول مرداد ماه با میانگین (۱۴/۰± ۶۵/۱۱) و در سال ۱۴۰۲ در اواخر مرداد ماه با میانگین (۲۳/۰± ۲۹/۱۱) تریپس در واحد نمونه­برداری مشاهده شد. هم­چنین بیش­ترین میانگین تعداد تریپس پیاز با اختلاف معنی­داری در برگ­های پایینی نسبت به برگ­های میانی و بالایی لوبیا مشاهده گردید. نتایج توزیع فضایی آفت نشان داد که براساس هر دو روش تیلور و آیوائو، پراکنش فضایی تریپس پیاز از نوع یکنواخت بود. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که جمعیت تریپس پیاز در هر دو سال مورد مطالعه در مرداد ماه به اوج خود می­رسد. هم­چنین بر اساس نیکویی برازش، روش آیوائو برای برآورد توزیع فضایی آفت مناسب­تر از روش تیلور ارزیابی شد.

کلیدواژه ها:

تریپس ، تغییرات جمعیت ، خسارت ، کردستان ، لارو