بازنمایی برخی مولفه های فضا در گفتمان روایی کودکان اتیسم با عملکرد بالا و کودکان عادی فارسی زبان: محمولها و زمینه فضایی

اختلال اتیسم یکی از اختلالهای عصبی-رشدی است که می تواند توانایی ­های شناختی و زبانی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. از آن جاییکه در گفتمان روایی به ­کارگیری هر دو حوزه شناخت و زبان ضرورت دارد، این افراد در تولید و درک روایت­ با چالشهایی روبه رو هستند. این پژوهش بر آن است تا با بررسی حوزه فضا، به­ عنوان یکی از مولفه های جدایی­ ناپذیر ساخت هر روایت، به بررسی این حوزه و در ابعاد گسترده ­تر، حوزه گفتمان روایی در کودکان اتیسم با عملکرد بالا و مقایسه با کودکان عادی فارسی ­زبان بپردازد. در این ­راستا، بازنمایی برخی مولفه ­های فضا همچون محمول­ها شامل محمول­های ایستا، کنشی، کنشی-پایا و منقطع و زمینه­ فضایی مشتمل بر اسم و ضمیر در گفتمان روایتی این دو گروه از کودکان، براساس الگوی هیکمن(Hickmann, ۲۰۰۴) و تقسیم ­بندی ­های رابرتس و همکاران (Roberts et al., ۲۰۰۹) مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش ۲۰ کودک اتیسم با عملکرد بالا و ۲۰ کودک عادی فارسی زبان بود که در آزمون تولید گفتمان روایتی براساس دو داستان تصویری «اسب» و «گربه» هیکمن (Hickmann, ۲۰۰۴) شرکت کردند. داده­های گردآوری شده پس از بررسی و توصیف، با به ­کارگیری آزمون یومن-ویتنی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد عملکرد کودکان دارای اتیسم با عملکرد بالا و کودکان عادی در بازنمایی محمول­های ایستا، کنشی، کنشی-پایا و همچنین زمینه­ فضایی شامل اسم و ضمیر به طور معناداری متفاوت (p<۰.۰۵) بود. به نظر می رسد عملکرد ضعیف کودکان دارای اختلال اتیسم با عملکرد بالا در مقایسه با کودکان عادی در بازنمایی برخی مولفه های فضا همچون محمول­ها و ضمیر در گفتمان روایتی با نقائص شناختی و زبانی آنان ارتباط دارد.

کلیدواژه ها:

روایت ، فضا ، محمول ، زمینه فضایی ، کودکان دارای اختلال اتیسم با عملکرد بالا ، زبان فارسی