بررسی و تحلیل معماری خانقاه بوزنجرد همدان (بر پایه مستندات تاریخی و شواهد باستانشناسی )

با گرویدن ایلخانان مغول به دین اسلام و همراهی و صدارت بزرگان ایرانی ، احداث مجموعه های مذهبی مورد توجه ویژه قرار گرفت و مجموعه های بزرگ و معتبری به ویژه در شهرهایی چون تبریز، مراغه ، سلطانیه و همدان شکل گرفت . از جمله مجموعه های شاخص و عظیم دوره ایلخانی خانقاه بوزنجرد است که از ساخته های غازانخان پادشاه ایلخانی در دشت همدان به شمار می آمد . این مجموعه مهم با گذشت زمان از میان رفته و اطلاع دقیقی از دلایل ساخت آن و نیز کمیت و کیفیت ساختمانی آن در دست نیست . هدف اصلی این نگارش شناسایی وضعیت ساختار معماری این مجموعه مذهبی از طریق مطالعه دادههای باستانشناختی حاصل از بررسی های نوین و اسناد تاریخی است . از این رو مهمترین پرسش های این نگارش عبارتاند از: ۱ علل احداث این مجموعه مذهبی در این بخش از فلات ایران چه بوده است ؟ ۲ تاثیر هنر کدام مناطق در هنر کاشی کاری خانقاه بوزنجرد دیده می شود؟ پژوهش حاضر، از نوع تحقیقات تاریخی و توصیفی تحلیلی است که گردآوری اطلاعات در آن به صورت اسنادی و تطبیق میدانی یافته های این حوزه با سایر مناطق صورت گرفته است . بر اساس نتایج به دست آمده غازانخان به جهت کرامتی که نسبت به خواجه یوسف بوزنجردی همدانی (از بزرگان تصوف) داشته دستور ساخت این مجموعه را در زادگاه ایشان داده است . موارد قابل مقایسه با نمونه کاشی های این محوطه بر اساس شکل ، نقش مایه و جزئیات فنی در مراکز فرهنگی همجوار همچون استان مرکزی (آوه، ذلف آباد)، کاشان، ری ، کرمانشاه (کنگاور و بیستون)، زنجان (آقکند، سلطانیه ) و شمالغرب ایران (تخت سلیمان) که در ارتباط نزدیک تر با دشت همدان قرار داشتند، شناسایی و مطالعه شده است .

کلیدواژه ها:

خانقاه بوزنجرد ، ابوابالبر ، عناصر معماری ، ایلخانان مغول ، غازانخان ، دشت همدان.