بررسی و مقایسه گفتمان روایتی کودکان تک زبانه فارسی زبان دارای اختلال طیف اتیسم و کودکان با رشد زبانی طبیعی براساس رویکرد دستور نقش گرای نظام مند

پژوهش حاضر تحلیل زبان شناختی داستان های روایت شده کودکان تک زبانه فارسی زبان دچار اختلال اتیسم از منظر فرانقش تجربی براساس دستور نقش گرای نظام مند هلیدی و متیسن (۲۰۰۴) است. نمونه پژوهش شامل۳۰ کودک دچار اختلال طیف اتیسم ۷-۱۲ ساله بود که از سه مرکز توانبخشی دولتی و خصوصی و به روش تصادفی ساده انتخاب و با ۳۰ کودک طبیعی  ۶-۱۲ ساله در همان منطقه که آنها نیز به روش تصادفی ساده انتخاب شده بودند، مورد مقایسه قرار گرفتند.. با استفاده از داستان مصور «پسربچه، سگش و قورباغه» به صورت فردی ترغیب به تولید داستان شدند. سپس، داستان های روایت شده آنها براساس فرانقش تجربی، در چارچوب دستور نقش گرای نظام مند بررسی و تحلیل شدند و بسامد و درصد وقوع انواع مشارکان، فرایندها و موقعیت های مربوط به فرایندها محاسبه گردید. یافته های پژوهش نشان داد که تعداد بندهای مرکب و ساده تولید شده توسط کودکان دچارختلال اتیسم در مقایسه با کودکان طبیعی به طور معنی داری (p<۰/۰۵ کمتر است. یافته ها همچنین نشان داد که تعداد گروه اسمی مرکب به عنوان شرکت کننده، تعداد و تنوع فرایندهای مورد استفاده کودکان دچار اختلال اتیسم و همچنین تنوع عناصر موقعیتی مورد استفاده آنها در پایه های دوم و سوم ابتدایی در مقایسه با کودکان طبیعی همسال خود به طور معنی داری (p<۰/۰۵) کمتر بود. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که با افزایش سن کودکان دچار اختلال اتیسم برخلاف کودکان طبیعی توانایی استفاده از زبان برای توصیف تجارب خود از دنیای درون و بیرون تغییر معنی داری نمی یابد.

کلیدواژه ها:

Autism ، Systemic Functional Grammar ، Narrative discourse ، ideational metafunction ، experiential metafunction ، logical metafunction ، اتیسم ، دستور نقش گرای نظام مند ، گفتمان روایتی ، فرانقش اندیشگانی ، فرانقش تجربی ، فرانقش منطقی