بررسی تغییرات زمانی و مکانی میانگین دمای هوا در مراکز استان های ایرانطی سال های ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۲

مقدمه:یکی از جنبه های تغییر اقلیم تغییر در میانگین دمای هوای یک منطقه است. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزانتغییر میانگین روزانه دمای هوا در مراکز استان های ایران طی بازه ۳۰ ساله ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۲ انجام گرفت.مواد و روش ها:داده های دما هوا از پایگاه GSOD زیر نظر سازمان ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آمریکا اخذ شد. در ابتداکدهای مربوط به داده ای مفقود از داده ها حذف شد. سپس میانگین سالانه تنها زمانی محاسبه شد که آن ایستگاهدارای حداقل ۹۰% از داده های روزانه در آن سال بود. از آزمون رگرسیون خطی ساده برای تعیین نوع روند و اندازهشیب روند دمای میانگین در طول زمان استفاده شد. میانگین های ده ساله برای سه دوره ۱۰ ساله در هر شهر محاسبهشد، که می توان بر اساس آن ها تغییرات رخ داده بلند مدت را به نحوی بهتری تحلیل نمود. با استفاده از میانگینهای ده ساله، نقشه میزان تغییرات این متغیر بر فراز مناطق مختلف کشور ترسیم شد. برای رسم نقشه ها از نرم افزارArcMap و تکنیک IDW استفاده شد.نتایج: از حیث میانگین دمای سالانه همه شهرها دچار افزایش دما شده اند و بیشترین افزایش میانگین دما در شهرهایکرمانشاه (غیرمعنادار)، زنجان، ایلام و خرم آباد رخ داده است. نتایج آنالیز فصلی دمای میانگین نشان داد که برای فصلزمستان، بوشهر، اراک و اهواز در روندهای مثبت پیشتاز هستند در حالی که بیرجند، بندرعباس و اصفهان بیشترینروند منفی را به نمایش می گذارند. در فصل بهار اراک، بیرجند و اهواز بیشترین افزایش دما و بندرعباس، بوشهر واصفهان کمترین افزایش دما را داشته اند. در تابستان، اهواز، بوشهر و اراک در روندهای مثبت پیشتاز هستند، در حالیکه بیرجند، بندرعباس و اصفهان کمترین ضریب را دارند. در پاییز، بوشهر، اهواز و بندرعباس دارای بیشترین ضریبافزایش هستند و بیرجند، اراک و اصفهان بیشترین روند منفی را به خود اختصاص دادند. میانگین ده ساله دمایمیانگین در همه شهرها به جز اصفهان افزایش یافته است. این افزایش دما در مناطق غرب و شمالغرب کشور وهمچنین شمال شرق بیش از سایر مناطق بوده است.بحث و نتیجه گیری:نتایج نشان داد دمای میانگین هوا در اکثر مراکز استان های کشور طی ۳۰ سال گذشته افزایش داشته است. برخی ازمناطق کشور بیش از سایر مناطق از افزایش دما متاثر شده اند، که این مسئله نشان دهنده تاثیر بیشتر تغییر اقلیم ولزوم توجه به بیشتر به این مناطق است.

کلیدواژه ها:

درجه حرارت ، دما ، تغییر اقلیم ، ایران