آلودگی گرد و غبار و بیماری کبد: بررسی نقش استرس اکسیداتیو در مواجهه با گرد و غبارمحیطی و آسیب شناسی کبدی

مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی سمیت کبدی ذرات گرد و غبار عراقی و محلی در موش بزرگ انجام شده است.مواد و روش ها: نمونه برداری گرد و غبار در اهواز، ایران و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی به روش میز شیشه ای انجام شد. عناصر شیمیایی ذرات با استفاده از طیف سنجی جرمی پلاسمای جفت القایی ICP-MS تعیین شدند. موش های نر بالغ ویستار به طور تصادفی به سه گروه کنترل Local Dust Local-D و (Iraq Dust Group) Iraq-D Group) تقسیم شدند. گروه کنترل یک ساعت قبل از قرار گرفتن در معرض نبولایزر یک میلی لیتر آب مقطر دریافت کردند به گروه Iraq-D و گروه Local-D از مواجهه با نبولایزر آب مقطر داده شد و متعاقبا به ترتیب در معرض ۱۰۰ میلی گرم گرد و غبار عراقی و محلی حل شده در محلول ۰.۵% CMC به مدت یک ساعت قرار گرفتند. پس از ۲۱ روز مواجهه حیوانات بیهوش شدند و بیومارکرهای کبد و عوامل استرس اکسیداتیو به صورت آنزیمی مورد ارزیابی قرار گرفتند (شماره کد اخلاقی: IR.AJUMS. ABHC. REC. ۱۳۹۹.۰۴۸ نتایج: سمی ترین فلزات سنگین شناسایی شده در عراق و گرد و غبار محلی به ترتیب P.Ti.S منگنز ، Ba ، Zr ، Zn sr ,Ni,Cr بودند . بالاترین غلظت جرمی PM۱۰ ، PM۲.۵ و PM۱ برای گرد و غبار ناشی از منابع انتشار محلی و دوربرد متفاوت بود. بررسی دقیق وزن بدن کاهش بیشتری را در وزن بدن موشهای عراقی نسبت به گروه کنترل نشان داد. موش هایی که در معرض گرد و غبار عراقی و محلی قرار گرفتند، افزایش قابل توجهی در سطوح بیومارکرهای کبدی ALT,AST,ALK و همچنین کاهش غلظت GSH و افزایش سطح MDA نشان دادند. همبستگی مثبتی بین سطوح AST,ALT,ALK و مواجهه با گرد و غبار عراق مشاهده شد P<۰/۰۵. در گروه Iraq-D همبستگی مثبت و معنی داری بین مواجهه با PM۱۰,PM۲.۵,PM۲.۵,PM۱ و سطوح بالای MDA مقایسه با گروه شاهد مشاهده شد. نتیجهگیری: این یافته ها می تواند برای ارزیابی خطرات سلامتی، تدوین مقررات، اجرای مداخلات و افزایش آگاهی عمومیدر مورد اثرات نامطلوب مواجهه با فلزات سنگین در گرد و غبار مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

گرد و غبار ، بیومارکر کبدی ، استرس اکسیداتیو ، فلز سنگین