آمل با شناسایی قدیمی ترین شواهد از حضور انسان در استان مازندران با قدمتی قریب ۳۳ هزار سال، ماحصل کاوش های علمی باستان شناسانه، در زمره مهمترین شهرهای ادوار تاریخی ایران با ماهیت مرکز یا پایتخت بودن حکومت ها است. دارا بودن ساختار روشمند شهرسازی و شهرنشینی از دوران ساسانی و متعاقبا ادوار مختلف اسلامی تا حمله مغول، بنا به کشفیات باستان شناسی و نوشته های مورخین از بارزترین خصیصه های هویتی شهری
آمل است. سبقه کهن پیرامون تولید، هم زیستی، ترانزیت و دریافت مفاهیم ساختاری مادی و معنوی تمدنی در جغرافیای باستان و تاریخی
آمل با عناصر شهرنشینی منطقه ای و فرامنطقه ای با محوریت مبادلات بازرگانی خشکی و دریایی و دو دیگر جنگ های متعدد، باعث گردیده فرهنگ های متنوع با شاخصه های بومی و در برخی موارد منحصربفرد به خویش در آن شکل پذیرد. عمارت شهرداری
آمل با قدمتی یکصد ساله (تاسیس ۱۳۰۲ خ)، در زمره نخستین بلدیه های ایران است. این عمارت با معماری شاخص دوران پهلوی با تغییرات اندک فضای داخلی تا بدین روز، کارکرد ساختمان مرکزی شهرداری را ایفا می نماید. در یک دهه گذشته طرحی مبنی بر ایجاد
هسته مرکزی با رویکرد فرهنگی و گردشگری ارائه و در سال جاری عملیاتی گشته که به توفیق اجباری تغییر کارکرد این عمارت تاریخی را طلب می نماید. از یکسو با توجه به قرارگیری در
هسته مرکزی شهر و متصل به بافت تاریخی و از دیگر سو با چشم انداز رودخانه هراز و پل های تاریخی و ثبت ملی شده صفوی و پهلوی اول و دیگر سو قرارگیری در مجاورت قلب اقتصادی و تفریحی امروزی، مناسب ترین گزینه برای این تغییر کارکرد، ایجاد موزه ای در مقیاس فرامرزی با ماهیتی تخصصی است. با در نظر گرفتن روحیات اقوام و ساختار هویتی، اجتماعی و فرهنگی مردمان شهر
آمل و جایگاه ویژه آن در کشور با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی، نوع موزه مورد بحث است. اینکه
آمل در مبدا و مقصد مواصلاتی فرهنگ های جنوب دریای مازندران به نواحی داخلی فلات ایران و بالعکس از طریق شاهراه تاریخی دره هراز از مهاجرت آریایی ها تا بدین روز بوده، نخست به منزله احترام، صلح و دوستی با نگرشی به گذشته با شکوه آن، ایجاد موزه اقوام و مفاخر ملل و دوم به رسم آداب شکوه حاکمیت تاریخی، موزه علوم و
صنایع نظامی خشکی و دریایی مد نظر بوده که پژواک آن منتج به پژوهش های علمی و تطابق با اجرایی شدن مد نظر قرار گرفته است. مهم اینجاست که وقتی کارکرد تخصصی برای این عمارت تعریف می نمائیم، بخشی از آن بعنوان مرکز پژوهش حوزه های مرتبط ایجاد گردیده و متعاقبا به دنبال تعاملات سازنده فرهنگی و اجتماعی ملی و بین المللی بوده و فرجام ارتقا اقتصاد گردشگری را مد نظر داشته باشیم.
