طراحی و اعتبارسنجی پرسشنامه ای برای نظام پاداش و کیفر مبتنی بر آموزههای علوی

یکی از راهکارهای اصلاح کارگزاران استفاده از نظام تشویق و تنبیه است. مسنجه های گوناگونی در ارتباط با محک نظامهای تشویق و تنبیه در سازمانها وجود دارد. در این میان خلاه طراحی سنجه ای مبتنی بر آموزه های علوی برای چنین نظامی در سازمان ها به چشم می خورد. این پژوهش در دو مرحله انجام شد مرحله نخست به شناسایی شاخص های نظام تشویق و تنبیه مبتنی بر آموزه های علوی اختصاص داشت برای این کار از نرم افزار جامع الاحادث نسخه ۳٫۵ استفاده شد؛ با این توضیح که واژگان مجازات، پاداش، کیفر، تشویق تنبه محور جستجو قرار گرفتند. یافته ها پس از بررسی و غربال گری از جهت صدور روایت از ناحیه امیر مومنان علی ۲ یا تطبیق تاریخی با سیره عملی ایشان به ۱۲۱۴ گزاره منتهی شد. گزاره های یاد شده با تحلیل محتوای کیفی و پس از بازخوانی ادغام موارد هم خانواده و مشابه و حذف گزاره های تکراری به ۳۲۰ گزاره نهایی به عنوان شاخص ذیل سه رکن مبانی، اختصاصی تشویق و اختصاصی تنبیه منتهی شد. این شاخص ها در قالب ۷۸ گویه در ظرف پرسش نامه ای مبتنی بر طیف لیکرت ۵ گزینه ای ساماندهی شد. با اعمال نظرات پیشنهادی خبرگان یاد شده پرسشنامه جرح و تعدیل و تعداد گویه ها به ۷۲ فروکاسته شد. به منظور فروکاست گویه ها به ابعاد پرسش نامه از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. در این راستا، با هدف اطمینان از کفایت حجم نمونه آماری KMO و حصول اطمینان از مخالف بودن داده ها برای شناسایی ساختار عاملی از آزمون کرویت بارتلت بهره گرفته شد. ابعاد گویه ها با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی و روش چرخش متعامد در نرم افزار SPSS شناسایی شدند. با هدف اعتبار سنجی پرسش نامه از نرم افزار Smart PLS استفاده شد. جامعه آماری هدف این پژوهش صندوق کارآفرینی امید بود. مقایسه میان گویه ها و گزاره های تشویق و تنبیه در دو نظام مورد مقایسه از مطالعات کتابخانه ای و نرم افزاری بدست آمد که پس از جرح و تعدیل گزاره ها و استفاده از الگوهای موجود به این نتیجه رسیدیم که مبانی و روشهای تشویق و تنبیه در نظام علوی که در حکومت چند ساله امیر المومنین الله با هدف تربیت کارگزاران و اصلاح نظام مدیریتی و حاکمیتی بوده نه تنها شیوه ها و مبانی تشویق و تنبیه فعلی را کاملا رد نکرد، بلکه ابعاد مختلفی از آنها طبق الگوهای تطبیقی تهذیبی توسعه ای و پیدایش مورد ترمیم گسترش و کشف قرار گرفت. از آنجائیکه نظام تشویق و تنبیه بر ذات و فطرت انسانها تمرکز دارد پس مبانی و شیوه های این مولفه ها در نظام علوی یا استفاده از اعتبار سنجی پرسش نامه ای بر مبنای تطبیقی قابلیت این را دارند که در نظام مدیریتی رایج مورد کاربرد مدیران قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

تشویق و تنبیه : پاداش و کیفر ، کارگزاران ، نظام علوی