عوامل موثر بر قصد مصرف نوشیدنی های شیرین شده در دانش آموزان ابتدایی شهر اراک: کاربردی از نظریه رفتار برنامه ریزی شده

چکیده زمینه و اهداف: مصرف بی رویه نوشیدنی های شیرین شده در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی رو به افزایش است و با پیامدهای منفی سلامتی به ویژه بروز بیماری های مزمن در بزرگسالی ارتباط دارد. شناخت پیش بینی کننده های کاهش قصد مصرف این نوشیدنی ها، طراحی مداخلات موثرتر را ممکن می کند. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر قصد مصرف نوشیدنی های شیرین شده در دانش آموزان ابتدایی با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی-تحلیلی بر روی ۳۰۰ دانش آموز مقطع ابتدایی شهر اراک انجام شد. دانش آموزان به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. میزان لیوان/ روز مصرف نوشیدنی های شیرین شده دانش آموز و مادران آنها و سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده جهت تعیین موثرترین سازه های پیشگویی کننده قصد کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین شده در دانش آموزان با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بررسی شدند و با آزمون رگرسیون خطی تجزیه و تحلیل انجام شد. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه درنظر گرفته شد. یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان ۱/۲۶±۱۱/۱۴ سال و میزان مصرف نوشیدنی شیرین آنها ۲/۵۹±۳/۸۶ لیوان در روز بود. کنترل رفتار درک شده (P<۰/۰۰۱, ۰/۵۵=β) و هنجارهای ذهنی (P<۰/۰۰۱, ۰/۲۵=β) پیشگویی کننده های قصد کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین شده بودند. این متغیرها توانستند ۴۹٪ واریانس قصد کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین شده را پیشگویی کنند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد، سازه های کنترل رفتاری درک شده و هنجارهای ذهنی از تئوری رفتار برنامه ریزی شده به طور معنی داری قصد کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین شده را در دانش آموزان تبیین کردند. طراحی مداخلات آموزشی کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین شده در بین دانش آموزان مبتنی بر این تئوری توصیه می گردد. کلمات کلیدی: دانش آموزان، نوشیدنی های شیرین شده، نظریه رفتار برنامه ریزی شده