سید جمال و مسئله ایران و افغانستان

علی رغم نگارش آثار فراوان درباره سید جمال و بحث و جدل های بسیار درباره ملیت او، تاکنون به آثار برجای مانده از اوبه مثابه منبعی برای رمزگشایی از این مسئله نگریسته نشده است. مقاله حاضر با معرفی و بررسی دو رساله تتمه البیانفی تاریخ الافغان اثر مکتوب او در شناسایی و معرفی افغانستان و تاریخ اجمالی ایران؛ سخنان مکتوب شده او به همتفرصت الدوله شیرازی تلاش کرده است به این پرسش پاسخ دهد که سید جمال تاریخ مشترک ایران و افغانستان راچگونه روایت کرده است و چه شباهت ها و تفاوت هایی میان این دو اثر هست؟ نتیجه پژوهش حاضر که با استفاده از روشتحقیق تاریخی صورت پذیرفته است، آن است که سید جمال به اقتضای مخاطبان خود در ایران و افغانستان و برایدستیابی به اهداف خود روایت متفاوت و بعضا متناقضی از رویدادهای یکسان تاریخ مشترک ایران و افغانستان ارائهداده است. امری که گرچه به محبوبیت او در نزد هر دو گروه مخاطبان انجامید و احتمالا او را در پیشبرد ایده اتحاد اسلامیاری کرد اما در دراز مدت به دشمنی، واگرایی و اختلاف میان مردم ایران و افغانستان انجامید و زمینه نگارش تاریخ هایبی پایه و جعلی را فراهم ساخت.

کلیدواژه ها:

سید جمال ، تاریخ نگاری ، ایران ، افغانستان ، قاجاریه ، هویت ملی .